Κορωνοϊός: Τι να προσέξουν οι ασθενείς με οστεοπόρωση

Η λοίμωξη COVID-19 όπως φαίνεται έχει επηρεάσει και τους ασθενείς με οστεοπόρωση. Μια νέα μελέτη απέδειξε ότι η πανδημία έχει αρνητικές επιπτώσεις στη διαχείριση της πάθησης σε όλον τον κόσμο. Σύμφωνα με τον χάρτη που έχει καταρτιστεί όπου απεικονίζονται οι χώρες με τον δυσμενέστερο αντίκτυπο, η χώρα μας χρωματίζεται κόκκινη και περιλαμβάνεται μεταξύ εκείνων που έχουν επηρεαστεί έντονα, μαζί με την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Σλοβακία και τη Γεωργία. Η μελέτη που δημοσιεύθηκε πριν από την Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης αποκάλυψε ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, η χρήση του ιστότοπου Fracture Risk Assessment Tool (FRAX®) μειώθηκε τον Απρίλιο κατά μέσο όρο 58%, συγκριτικά με τον Φεβρουάριο του 2020.

«Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο εκατομμύρια κατάγματα προκύπτουν σε ασθενείς με οστεοπόρωση, έχοντας σοβαρή επίπτωση στην καθημερινότητά τους. Για παράδειγμα, το 2010 καταγράφηκαν περί τα 2,7 εκατομμύρια κατάγματα ισχίου παγκοσμίως. Την ίδια χρονιά, στην Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμάται ότι προέκυψαν περίπου 3,5 εκατομμύρια κατάγματα, μεταξύ αυτών 620.000 κατάγματα στο ισχίο, 520.000 στη σπονδυλική στήλη, 560.000 στο αντιβράχιο και 1.800.000 διάφορα άλλα κατάγματα ευθραυστότητας», σημειώνει ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός δρ Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής και Διευθυντής του Τμήματος Αναίμακτης Ορθοπαιδικής Χειρουργικής του Ιατρικού Ομίλου Αθηνών, Κλινική Περιστερίου και μας εξηγεί «Τα κατάγματα αυτά αποτελούν κύρια αιτία νοσηρότητας και απώλειας της αυτοεξυπηρέτησης των ασθενών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την προηγούμενη δεκαετία διατύπωσε την ανάγκη διαμόρφωσης μιας παγκόσμιας στρατηγικής για την πρόληψη και τον έλεγχό της νόσου.  Η επακόλουθη εργασία του τότε Collaborating Centre for Metabolic Bone Disease του Οργανισμού στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ οδήγησε στην ανάπτυξη ενός δωρεάν διαθέσιμου εργαλείου εκτίμησης κινδύνου κατάγματος, το FRAX. Πρόκειται για έναν αλγόριθμο που χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό των ασθενών οι οποίοι έχουν αυξημένο κίνδυνο κατάγματος σε βάθος 10ετίας στο ισχίο και όχι μόνο. Βοηθά ιδίως στην περίπτωση ασθενών με οστεοπενία, αλλά και αποτελεί μέθοδο αρχικού ελέγχου. Παρέχει υπολογισμούς σε 66 χώρες και περιοχές που αποτελούν πάνω από το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού και σε 34 γλώσσες».

Εκτός από τον αριθμό των περιστατικών, άλλη μια παράμετρος που κατέστησε απαραίτητη την καλύτερη διαχείριση της πάθησης ήταν το κόστος της, το οποίο εκτιμήθηκε τότε σε 37 δισεκατομμύρια ευρώ, με τα δύο τρίτα να προέρχονται από τη θεραπεία απρόοπτων καταγμάτων και μόνο το 5% να αντιπροσωπεύει το κόστος της πρόληψης μέσω φαρμακευτικής αγωγής. Το ποσό αυτό αναμένεται να αυξηθεί τα προσεχή χρόνια.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής συγγραφέα της μελέτης, καθηγητή Eugene McCloskey (Τμήμα Ογκολογίας και Μεταβολισμού, Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ του Ηνωμένου Βασιλείου), ο ιστότοπος FRAX έδωσε τη δυνατότητα ελέγχου του αντίκτυπου της πανδημίας στην οστεοπόρωση. Διαπιστώθηκε ότι έχει σημειωθεί κατακόρυφη πτώση στη χρήση του υπολογιστικού αυτού μοντέλου, κατά μέσο όρο 58% (αλλά ανήλθε έως και 96%). Συγκεκριμένα στην Ευρώπη η ανάλυση έδειξε ότι η πλειονότητα των χωρών (77,4%) μείωσε τη χρήση κατά τουλάχιστον 50% τον Απρίλιο, με την Πολωνία, τη Σλοβακία, την Τσεχική Δημοκρατία, τη Γερμανία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία να παρουσιάζουν μικρότερες μειώσεις (μεταξύ -2,85% και -44,1%). Οι ειδικοί εκτιμούν ότι για μια περίοδο 3 μηνών περισσότεροι από μισό εκατομμύριο ασθενείς αποκλείστηκαν από την αξιολόγηση και ένα σημαντικό μέρος αυτών από την απαραίτητη θεραπεία.

Δυστυχώς, οι ασθενείς με οστεοπόρωση που αποκλείονται από τη θεραπεία είναι πιθανό να υποστούν κάταγμα στο ισχίο (όπως και σε άλλα σημεία όπως η σπονδυλική στήλη, ο βραχίονας και το αντιβράχιο), το οποίο μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο ακόμα και για τη ζωή τους. Δυστυχώς, περίπου 740.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο απ’ αυτήν την αιτία. Η θνησιμότητα ανέρχεται στο 20% κατά τον πρώτο χρόνο. Έτσι, η εκτίμηση και θεραπεία ατόμων με κάταγμα ισχίου είναι εξαιρετικά επείγουσα. «Η ολική και η ημιολική αρθροπλαστική ισχίου, που πραγματοποιούνται με τη μέθοδο ελάχιστης επεμβατικότητας AMIS είναι οι ενδεδειγμένες για την αποκατάσταση αυτών των καταγμάτων. Η συγκεκριμένη μέθοδος θεωρείται η ασφαλέστερη και η πιο ανώδυνη, αφού η προσπέλαση γίνεται με παρεκτόπιση των μυών και όχι με αποκόλλησή τους. Με αυτόν τον τρόπο ο χειρουργημένος ασθενής αναρρώνει ταχύτατα, εξέρχεται του νοσοκομείου και μπορεί να επανέλθει στις καθημερινές δραστηριότητές του εξαιρετικά γρήγορα», επισημαίνει ο δρ Τριανταφυλλόπουλος.

Εκτός από την τακτική παρακολούθηση των ασθενών με οστεοπενία, σε όλους όσοι κινδυνεύουν από κατάγματα ευθραυστότητας, «συστήνεται, ακόμα και τις περιόδους με lockdown, να ασκούνται σε τακτική βάση με βάρη για να βελτιώσουν τη δύναμη, την ισορροπία, τη στάση του σώματος και να μειώσουν τον κίνδυνο πτώσεων. Το κλείσιμο των γυμναστηρίων και των κολυμβητηρίων δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε σωματική αδράνεια. Στην καθημερινότητά τους θα πρέπει να ενταχθεί ένα πρόγραμμα ασκήσεων στο σπίτι. Έχει  αποδειχθεί ότι τέτοια προγράμματα είναι αποτελεσματικά για τη βελτίωση της μυϊκής μάζας ακόμα και των ηλικιωμένων. Η προσήλωση σε αυτά τους ερχόμενους μήνες μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια για μεγάλο ποσοστό ανθρώπων», καταλήγει ο δρ Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος.