Κεφαλάς: Καθυστερεί η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Αττικής προς χάριν των ιδιωτών

«Κάτι περίεργο συμβαίνει με την υπόθεση της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ Αττικής και της εκπόνησης της ΣΜΠΕ», την ώρα που τρέχουν… με ταχύτητα οι ΣΔΙΤ για τα εργοστάσια σκουπιδιών, σημειώνει με άρθρο του στην aftodioikisi.gr το μέλος της Πρωτοβουλίας συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων Τάσος Κεφαλάς.

Ποια είναι η πιο πιθανή εκδοχή, σύμφωνα με τον Τ. Κεφαλά; «Η σκόπιμη παραπομπή του θέματος στις καλένδες, ώστε να δοθεί ο χρόνος να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες δημοπράτησης των τεσσάρων εργοστασίων της Αττικής. Ακόμη και η μικρή πιθανότητα (αφού όλες οι διαδικασίες είναι ελεγχόμενες) τα τελικά πορίσματα του νέου εθνικού σχεδιασμού και της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ Αττικής να ανατρέπουν τη λογική του υφιστάμενου ΠΕΣΔΑ, φαίνεται ότι τρομάζει τους εμπνευστές και αυτούς που έχουν αναλάβει να υλοποιήσουν το σχέδιο κατασκευής των τεσσάρων νέων εργοστασίων».

«Για ποιο λόγο επιταχύνονται οι δημοπρατήσεις έργων και, ταυτόχρονα, καθυστερεί προκλητικά η ολοκλήρωση των νέων σχεδίων (εθνικού και περιφερειακού);», αναρωτιέται συνεχίζοντας ο Τ. Κεφαλάς, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως οι ΣΔΙΤ για τα εργοστάσια της Αττικής ένα πράγμα κάνουν:

«Έχει τεκμηριωθεί με χίλιους τρόπους ότι η μέθοδος των ΣΔΙΤ και η διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, που έχουν επιλεγεί σε όλα τα νέα έργα, όχι μόνο της Αττικής, οδηγούν στην πλήρη ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης και, επιπλέον, εκχωρούν ακόμη και το σχεδιασμό της στους μεγαλοεργολάβους. Αυτή η επιλογή συνοδεύεται αναγκαστικά και από την πλήρη απαξίωση του επιστημονικού και τεχνικού δυναμικού του δημοσίου, ειδικότερα των εμπλεκόμενων φορέων και υπηρεσιών, όπως η περιφέρεια Αττικής ή ο ΕΔΣΝΑ».

ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΑΡΘΡΟ
Οι διαγωνισμοί για τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων της Αττικής στα όρια της νομιμότητας
Όταν, πριν λίγο καιρό, σχολιάζαμε τη ξαφνική απόφαση του περιφερειάρχη (και προέδρου του ΕΔΣΝΑ) κ. Σγουρού να υποβάλλει, στις 18/12/2012, την παραίτησή του στον κ. Σαμαρά, διακινδυνεύσαμε την εξής εκτίμηση: «αυτό που “τρομάζει” τον κ. Σγουρό δεν είναι τίποτα άλλο από τη συνειδητοποίηση του μεγέθους της σκανδαλώδους (περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά) επιλογής, που έχει κληθεί να φέρει σε πέρας, γεγονός που τον οδηγεί στην αγωνιώδη αναζήτηση συνενόχων, καθώς και το ενδεχόμενο των πιθανών αντιδράσεων, που εγκυμονούν οι αποφάσεις του, από το (δυνητικά) “αντίπαλο δέος”».

Ο κ. Σγουρός, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν επέμεινε στην παραίτησή του. Δεν ξέρουμε ακόμη αν έλαβε τις διαβεβαιώσεις ή τις διασφαλίσεις που επεδίωκε. Εκείνο που γνωρίζουμε είναι ότι συνεχίζει ακάθεκτος στην υλοποίηση των τεσσάρων (4) φαραωνικών μονάδων επεξεργασίας της Αττικής, προσανατολισμένων στην ενεργειακή αξιοποίηση και στην καύση, κινούμενος στα όρια της νομιμότητας και, σίγουρα, εκτός της κοινής λογικής. Η υλοποίηση αυτού του έργου αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολη και επικίνδυνη υπόθεση. Τόσο για τον ίδιο τον κ. Σγουρό, όσο και για τους φορείς στους οποίους προΐσταται. Ορισμένα μόνο από τα νομικά, τεχνικά και πολιτικά προβλήματα του εγχειρήματος θα προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε, κάτω από το φως ορισμένων πρόσφατων εξελίξεων.

Σκανδαλώδης πρακτική η παραπομπή στις καλένδες της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ και της ΣΜΠΕ, ενώ «τρέχουν» οι δημοπρατήσεις των νέων εργοστασίων

Παρακολουθούμε το θέμα από την πρώτη στιγμή και το έχουμε δημοσιοποιήσει εδώ και πολύ καιρό. Περί τίνος πρόκειται; Η αποκεντρωμένη διοίκηση, στην αρχή και η αιρετή περιφέρεια, στη συνέχεια, έχουν αναθέσει, από τις 11/2/2011, την εκπόνηση υποστηρικτικών μελετών για την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Αττικής και την εκπόνηση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του αναθεωρημένου ΠΕΣΔΑ. Λογική κίνηση, αφού η δυνατότητα αναθεώρησης τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή προβλέπονταν από τον υφιστάμενο ΠΕΣΔΑ Αττικής και αφού ήταν σαφές ότι πάμε σε αναμόρφωση της νομοθεσίας, κάτι που έγινε πράξη με το ν. 4042/2012, που ενσωμάτωσε την οδηγία 2008/98/ΕΚ και προέβλεψε την εκπόνηση νέου εθνικού σχεδιασμού. Ανεξάρτητα από το αν οι ίδιες οι υπηρεσίες της περιφέρειας και του ΕΔΣΝΑ θα μπορούσαν να προχωρήσουν στις κύριες μελέτες (αναθεώρησης ΠΕΣΔΑ και ΣΜΠΕ), χωρίς να χρειάζεται η χρονοβόρα και κοστοβόρα παρένθεση των υποστηρικτικών μελετών, που ανατέθηκαν σε γνωστά στην «πιάτσα» μελετητικά γραφεία.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα ο κ. Σγουρός προσπαθούσε να αποκρύψει αυτήν τη διαδικασία. Στις 4/2/2013 απαντούσε στο ερώτημα «γιατί δεν αναθεωρήθηκε ο ΠΕΣΔΑ», ως εξής: «Διότι δεν απαιτείται η αναθεώρησή του, αφού δεν έχει αναθεωρηθεί ο Εθνικός Σχεδιασμός». Συμπλήρωνε, λέγοντας ότι δεν ήταν υποχρεωτική η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ. Πράγματι. Έλα, όμως, που η διαδικασία της αναθεώρησης είχε, ήδη, ξεκινήσει και, μάλιστα, οι τελευταίες αποφάσεις είχαν την υπογραφή του ίδιου του κ. Σγουρού (στις 29/12/2011, στις 30/12/2011, στις 27/6/2012 και στη 1/10/2012). Το γιατί έλεγε συνειδητά ψέματα ο κ. Σγουρός και το γιατί στις 19/2/2012 αναγκάζεται να παραδεχτεί ότι «Ήδη η Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή του ΠΕΠ Αττικής έχει αναθέσει μελέτη για την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ καθώς και για τη σύνταξη της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που απαιτείται, ώστε να υπάρξει η απαραίτητη προσαρμογή» ας το εξηγήσει ο ίδιος. Στο κάτω-κάτω με τη δική του (αν)αξιοπιστία συνδέεται.

Αυτό, όμως, που έχει μεγαλύτερη σημασία, έστω και έτσι, είναι ο χειρισμός που επιφυλάχθηκε σε αυτήν την επιλογή. Ο μεν εθνικός σχεδιασμός, με ευθύνη του ΥΠΕΚΑ, προχωρά με «ρυθμούς χελώνας», ενώ για τα έργα των δύο υποστηρικτικών μελετών έχουμε τέσσερις διαδοχικές αποφάσεις μετάθεσης της ημερομηνίας παράδοσής τους. Με αίτημα των αναδόχων και τη σύμφωνη γνώμη της υπηρεσίας, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στις αποφάσεις, χωρίς να δημοσιοποιούνται οι λόγοι της μετάθεσης και το σκεπτικό της αποδοχής τους από την υπηρεσία. Ακόμη και όταν ζητάμε τις αναγκαίες διευκρινίσεις, εκ των υστέρων, με επίσημα έγγραφα. Το αποτέλεσμα είναι η ημερομηνία παράδοσης των μελετών, από τις 31/3/2011, να έχει μεταφερθεί στις 31/12/2012, με τις διαδοχικές αναβολές.

Το πιο εξωφρενικό, όμως, είναι το ότι η αρμόδια υπηρεσία (ενδιάμεση διαχειριστική αρχή περιφέρειας Αττικής) και ο προϊστάμενός της κ. Κ. Λέμας αρνούνται να απαντήσουν σε έγγραφό μας (από τις 29/1/2013) για το αν έχουν παραδοθεί οι μελέτες στην υπηρεσία και αν έχουν παραληφθεί νόμιμα από τις αρμόδιες επιτροπές παρακολούθησης και παραλαβής. Το ερώτημα έχει απευθυνθεί και στις συγκεκριμένες επιτροπές, οι οποίες, επίσης, δεν έχουν αντιδράσει. Πράγμα που μας αναγκάζει να αναρωτηθούμε αν τα μέλη τους έχουν ενημερωθεί από τον κ. Λέμα, για το συγκεκριμένο ερώτημα. Ακόμη κι αν γνωρίζουν τη συμμετοχή τους στις επιτροπές (εδώ που φτάσαμε, τίποτα δεν θα μας φαίνονταν παράλογο). Μήπως, τελικά, κ. Σγουρέ θα έπρεπε να απευθυνθούμε στους ίδιους τους αναδόχους των έργων για να μάθουμε τι συμβαίνει;

Όπως και να έχει το πράγμα, κάτι περίεργο συμβαίνει με την υπόθεση της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ και της εκπόνησης της ΣΜΠΕ. Με πιο πιθανή εκδοχή τη σκόπιμη παραπομπή του θέματος στις καλένδες, ώστε να δοθεί ο χρόνος να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες δημοπράτησης των τεσσάρων εργοστασίων της Αττικής. Ακόμη και η μικρή πιθανότητα (αφού όλες οι διαδικασίες είναι ελεγχόμενες) τα τελικά πορίσματα του νέου εθνικού σχεδιασμού και της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ Αττικής να ανατρέπουν τη λογική του υφιστάμενου ΠΕΣΔΑ, φαίνεται ότι τρομάζει τους εμπνευστές και αυτούς που έχουν αναλάβει να υλοποιήσουν το σχέδιο κατασκευής των τεσσάρων νέων εργοστασίων. Και το ερώτημα τίθεται εύλογα: για ποιο λόγο επιταχύνονται οι δημοπρατήσεις έργων και, ταυτόχρονα, καθυστερεί προκλητικά η ολοκλήρωση των νέων σχεδίων (εθνικού και περιφερειακού);

Θα το επαναλάβουμε για μιαν ακόμη φορά: αυτή η διαδικασία παραπέμπει σε προειλημμένες αποφάσεις και αυτές με τη σειρά τους σε νομικό, τεχνικό και οικονομικό σκάνδαλο.

Χρηματοδότηση έργων και περιβαλλοντική αδειοδότηση

Στις 9/1/2013, η ενδιάμεση διαχειριστική αρχή της περιφέρειας Αττικής (με υπογραφή Σγουρού) καλεί τον ΕΔΣΝΑ (με πρόεδρο του ΔΣ τον κ. Σγουρό) να υποβάλλει προτάσεις χρηματοδότησης της δημόσιας συμμετοχής στις ΣΔΙΤ των τεσσάρων εργοστασίων της Αττικής, από το ΠΕΠ Αττικής. Αφήνουμε στην άκρη το γελοίο των πανηγυρισμών του κ. Σγουρού, με την ιδιότητα του προέδρου του ΕΔΣΝΑ, για την πρόσκληση του κ. Σγουρού, με την ιδιότητα του περιφερειάρχη και προϊσταμένου της ενδιάμεσης διαχειριστικής αρχής (δελτίο τύπου, στις 10/1/2013) για να πάμε στην ουσία της υπόθεσης.

Δείτε ακόμη:

Κ. Μπακογιάννης: Στόχος να γίνει το Καρπενήσι, δήμος-πρότυπο

Μαρινάκης: Το νερό είναι δημόσιο αγαθό, μη εμπορεύσιμο

Μία από τις προϋποθέσεις για την ένταξη των έργων στο πρόγραμμα χρηματοδότησης είναι να υπάρχουν «εγκεκριμένοι και εν ισχύ περιβαλλοντικοί όροι για το σύνολο του έργου ή απόφαση απαλλαγής ή τεκμηρίωση περί μη απαίτησης σύμφωνα με τις σχετικές εγκυκλίους του πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ». Υπάρχουν οι συγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι για τα τέσσερα έργα ή μπορούν να υπάρξουν μέχρι το τέλος του 2013, οπότε υποτίθεται ότι πρέπει να έχουν «κλείσει» όλα τα ζητήματα (και της χρηματοδότησης);

Η πρώτη ένσταση έχει να κάνει με το ότι η εκπόνηση των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων περιλαμβάνεται στο αντικείμενο των έργων. Πως θα υπάρξουν, λοιπόν, εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι στο τέλος της διαγωνιστικής διαδικασίας, όταν η σχετική διαδικασία αδειοδότησης θα ξεκινήσει μετά την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας; Δεν θυμίζει αυτό το γνωστό γρίφο, πώς κλειδώνεις την πόρτα και, ταυτόχρονα, αφήνεις μέσα τα κλειδιά;

Η δεύτερη ένσταση σχετίζεται με το ενδεχόμενο να γίνει επίκληση υπαρχουσών περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων (της ΟΕΔΑ Κερατέας – 3/12/2003, της ΟΕΔΑ Γραμματικού – 5/12/2003, των ΕΜΑΚ ΙΙ και βιολογικής ξήρανσης σε Α. Λιόσια και Φυλή – 5/1/2011). Αυτές οι αδειοδοτήσεις, όμως, αφορούν συγκεκριμένο τύπο μονάδων και μέθοδο διαχείρισης. Στις δημοπρατήσεις των τεσσάρων νέων εργοστασίων διαχείρισης απορριμμάτων της Αττικής έχει επιλεγεί η μέθοδος του ανταγωνιστικού διαλόγου. Βασικό της στοιχείο είναι η απροσδιοριστία της τελικής μεθόδου επεξεργασίας, η οποία θα προσδιοριστεί προς το τέλος της διαδικασίας δημοπράτησης. Πώς μπορούν, λοιπόν, οι υπάρχουσες περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις να χρησιμοποιηθούν σαν προαπαιτούμενα της χρηματοδότησης, όταν οι τελικές λύσεις στον ανταγωνιστικό διάλογο ενδέχεται να είναι τελείως διαφορετικές από αυτές που περιγράφονται σε αυτές;

Και να μη ξεχνάμε και κάτι άλλο: Ακόμη κι αν παρακάμψουμε την παραπάνω θεμελιακή αντίφαση και παρανομία και αν δεχτούμε ότι οι περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις των έργων σε Φυλή και Α. Λιόσια είναι τυπικά αποδεκτές, ερχόμαστε αντιμέτωποι με δύο πολύ σοβαρές ενστάσεις, από υπηρεσίες που γνωμοδότησαν κατά τη διαδικασία της αδειοδότησης και οι οποίες έχουν αποσιωπηθεί πλήρως, αγνοώντας και το ειδικό βάρος των συγκεκριμένων υπηρεσιών. Η πρώτη προέρχεται από το τμήμα διαχείρισης στερεών αποβλήτων του ΥΠΕΚΑ (5/11/2010) και επισημαίνει δυσαρμονία με τον ισχύοντα ΠΕΣΔΑ, ελλιπή περιγραφή της διαδικασίας ροής της επεξεργασίας, πιθανότητα υιοθέτησης παρωχημένων μεθόδων και αποσπασματική περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων που συνθέτουν την ΟΕΔΑ. Η δεύτερη προέρχεται από το τμήμα προστασίας περιβάλλοντος του ΥΠΕΣ (25/11/2010) και επισημαίνει ανεπαρκή αιτιολόγηση των έργων, πιθανότητα υπερδιαστασιολόγησης των συγκεκριμένων μονάδων και προβλήματα στη χωροθέτησή τους.

Νέες αδιαφανείς διαδικασίες απευθείας ανάθεσης υποστηρικτικών έργων

Με νέα απόφαση της ενδιάμεσης διαχειριστικής αρχής της περιφέρειας Αττικής, στις 12/2/2012, πάλι με υπογραφή Σγουρού, εντάσσονται στο ΠΕΠ Αττικής οκτώ (8) υποέργα συμβούλων υποστήριξης της ΕΔΑ περιφέρειας Αττικής και στρατηγικών τελικών δικαιούχων σε δράσεις ωρίμανσης έργων ή παρεμβάσεων. Τα υποέργα αυτά, κατά ένα περίεργο τρόπο, έχουν συγκεκριμένο οικονομικό αντικείμενο (40.000 ή 120.000 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ). Για κάποια από αυτά (υποέργα 3,7,8) έχει ξεκινήσει η διαδικασία της πρόσκλησης και απευθείας ανάθεσης, από κατάλογο προμηθευτών/παρεχόντων υπηρεσιών της ΕΔΑ περιφέρειας Αττικής. Ορισμένα από τα υποέργα δημιουργούν την αίσθηση ότι συνδέονται με την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ και τη δημοπράτηση των τεσσάρων νέων εργοστασίων διαχείρισης απορριμμάτων:

• υποέργο 2, ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΓΙΑ ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΡΓΩΝ: ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 147.600 €
• υποέργο 4, ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΡΓΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΕ ΣΔΙΤ:

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 147.600 €

• υποέργο 5, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΡΓΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΕ ΣΔΙΤ:

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 147.600 €

• υποέργο 6, ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΡΓΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΕ ΣΔΙΤ:

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 147.600 €

• υποέργο 7, ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΑ:

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 147.600 €

Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί νέα σειρά ερωτημάτων, που πρέπει να απαντηθούν με ευθύτητα και χωρίς περιστροφές:

• Ποιο είναι το ακριβές αντικείμενο για το καθένα από τα οκτώ (8) υποέργα της απόφασης;
• Συνδέονται κάποια από τα παραπάνω υποέργα με την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Αττικής και την εκπόνηση ΣΜΠΕ;
• Ενδέχεται να θεωρηθούν προέκταση ή συνέχεια των υποστηρικτικών μελετών, την τύχη των οποίων αναζητούμε;
• Πρόκειται να καθυστερήσει και άλλο η υλοποίηση των τελικών μελετών και η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ;
• Ποια πρόσωπα ή υπηρεσίες του ΕΔΣΝΑ θα τον εκπροσωπήσουν στον ανταγωνιστικό διάλογο με τα επιχειρηματικά σχήματα που θα πάρουν μέρος στη β΄ φάση των διαγωνισμών;
• Στα παραπάνω υποέργα περιλαμβάνονται υπηρεσίες εκπροσώπησης ή υποστήριξης του ΕΔΣΝΑ στον ανταγωνιστικό διάλογο;
• Με ποια κριτήρια έχει γίνει η διάσπαση στα επιμέρους υποέργα
• Πως συνδέεται η κατανομή των υποέργων με τη συγκεκριμένη τυποποίηση των προϋπολογισμού τους και πώς αυτοί τεκμηριώνονται;
• Ποιος είναι ο κατάλογος προμηθευτών/παρεχόντων υπηρεσιών της ενδιάμεσης διαχειριστικής αρχής περιφέρειας Αττικής;

Σχέδιο απαξίωσης του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης

Έχει τεκμηριωθεί με χίλιους τρόπους ότι η μέθοδος των ΣΔΙΤ και η διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, που έχουν επιλεγεί σε όλα τα νέα έργα, όχι μόνο της Αττικής, οδηγούν στην πλήρη ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης και, επιπλέον, εκχωρούν ακόμη και το σχεδιασμό της στους μεγαλοεργολάβους. Αυτή η επιλογή συνοδεύεται αναγκαστικά και από την πλήρη απαξίωση του επιστημονικού και τεχνικού δυναμικού του δημοσίου, ειδικότερα των εμπλεκόμενων φορέων και υπηρεσιών, όπως η περιφέρεια Αττικής ή ο ΕΔΣΝΑ. Προτού οι αρμόδιοι αποφασίσουν να δρομολογήσουν τις παραπάνω εξελίξεις και πολλές άλλες, θα όφειλαν να απαντήσουν στα εξής:

• Πώς τεκμηριώνεται ότι τα συγκεκριμένα έργα δεν μπορούν να υλοποιηθούν από τις υπηρεσίες της περιφέρειας ή του ΕΔΣΝΑ;
• Υπάρχουν σχετικές δηλώσεις αδυναμίας ανταπόκρισης ή άλλες απόψεις από τα αρμόδια υπηρεσιακά όργανα ή πρόσωπα και ποιες είναι αυτές;
• Με ποιες αποφάσεις του περιφερειάρχη ή άλλων αρμοδίων προσώπων ή υπηρεσιών, έχουν απαντηθεί πιθανές τέτοιες δηλώσεις ή απόψεις;