x-mάτης-ποιος-και-γιατί-δεν-θέλει-την-αρχ-245080

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ - 'ΑΡΘΡΑ | 06.10.2013 | 12:55

X. Mάτης: Ποιος και γιατί δεν θέλει την αρχαιολογική έρευνα στο σταθμό Βενιζέλου;

Στα χέρια του δικαστή, που θα εξετάσει τη Δευτέρα το αίτημα του υπουργείου Πολιτισμού να αρθεί η προσωρινή διαταγή του Συμβουλίου της Επικρατείας για απαγόρευση κάθε εργασίας στο σταθμό Βενιζέλου του μετρό της Θεσσαλονίκης, πιθανόν να βρίσκεται και η τύχη του ίδιου του έργου.

Τα αρχαία που βρέθηκαν στο σταθμό της Βενιζέλου αποτέλεσαν αφορμή για μία υψηλών τόνων μεν, ανούσια δε και εν πολλοίς ανόητη αντιπαράθεση, η οποία δεν στηριζόταν σε καμία λογική βάση. Γιατί και οι δύο απόψεις, που δήθεν συγκρούστηκαν, είχαν μία κοινή βάση: να μη συνεχιστεί η αρχαιολογική έρευνα κάτω από τα αρχαία που βρέθηκαν.

Ο μεν γενικός γραμματέας Δημοσίων Έργων Στράτος Σιμόπουλος υπερασπίστηκε τον «δεξιό» συμβολισμό της προτεραιότητας των έργων έναντι του πολιτισμού. Εξανέστη διότι υπήρχε το ενδεχόμενο, αν συνεχιζόταν η έρευνα, να βρεθούν άγνωστης, πλην ανεκτίμητης αξίας νέα ευρήματα, με αποτέλεσμα το ίδιο το έργο να μη συνεχιστεί ποτέ. Γι’ αυτό υπερασπίστηκε την άποψη του ΚΑΣ, την οποία είχε αποδεχτεί και ο υπουργός Πολιτισμού Κ. Τζαβάρας πέρυσι τον Ιανουάριο, τα ευρήματα να αποσπαστούν και να εκτεθούν στο στρατόπεδο Παύλου Μελά.

Ο δε δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης προασπίστηκε τον «αριστερό» συμβολισμό, της προτεραιότητας του πολιτισμού, και απείλησε να περάσουν πάνω από το πτώμα του όσοι θέλουν να απομακρύνουν τα αρχαία από το σταθμό.

Πρακτικά και οι δύο δεν ήθελαν συνέχιση της έρευνας

Όμως υποχρέωση των αρχαιολογικών υπηρεσιών είναι να συνεχίσουν την έρευνα αν έχουν αποχρώσες ενδείξεις ότι μπορεί να βρεθεί κάτι σημαντικό. Και αν δεν το κάνουν αυτό, είναι υπόλογες για παράβαση καθήκοντος.

Αμφότεροι δηλαδή οι «συμβολισμοί» ήταν νομικά και ηθικά απαράδεκτοι. Γι’ αυτό και κατέρρευσαν, με αποτέλεσμα τον προηγούμενο Αύγουστο να επέλθει μετά από κοινή παρέμβαση ΑΠΘ και ΤΕΕ συμφωνία μεταξύ των υπουργείων Πολιτισμού και Υποδομών και του Δήμου Θεσσαλονίκης να αποσπαστούν τα ευρήματα, να ολοκληρωθεί η αρχαιολογική έρευνα και να επανατοποθετηθούν στη θέση τους πριν λειτουργήσει ο σταθμός. Μάλιστα στο δήμαρχο Θεσσαλονίκης παραδόθηκε μελέτη που προέβλεπε απόσπαση των ευρημάτων με ειδική διαδικασία και επανατοποθέτηση σε ποσοστό 82%.

Η αδύνατη λύση

Ωστόσο, για να εφαρμοστεί αυτή η μελέτη πρέπει να έχει γνωμοδότηση από το ΚΑΣ. Το ΚΑΣ, από την πλευρά του, έχει διαμηνύσει ότι δεν πρόκειται να κάνει καμία συζήτηση επί του θέματος, αν δεν ολοκληρωθεί η συζήτηση στο ΣτΕ για την προσφυγή που έκανε ο Δήμος Θεσσαλονίκης με αίτημα την ακύρωση της προηγούμενης απόφασής του για απόσπαση και έκθεση σε άλλο χώρο. Ο δήμαρχος, από την άλλη, δεν αποσύρει την προσφυγή, ούτε δέχεται τη ανάκληση της προσωρινής διαταγής για παύση κάθε εργασίας στο σταθμό.

Όσο όμως δεν αποσύρεται η προσφυγή του δήμου κατά της απόσπασης, είναι απίθανο το ΣτΕ να ακυρώσει την προσωρινή διαταγή, γιατί η πρώτη εργασία που θα γίνει στο σταθμό είναι η απόσπαση. Άρα, όσο υπάρχει η προσφυγή, είναι αδύνατη η εφαρμογή της συμφωνίας του προηγούμενου Αυγούστου.

Το ενδιαφέρον είναι ότι ένθερμοι υποστηρικτές της προσφυγής του δήμου, που μπλοκάρει τη συνέχιση των ερευνών, είναι γνωστοί αρχαιολόγοι της Θεσσαλονίκης αλλά και το Τμήμα Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, που σε εκτενή ανακοίνωσή του την Τετάρτη αποφεύγει να κάνει οποιαδήποτε αναφορά στη συμφωνία του Αυγούστου. Ωσάν να μη θέλει να την αναγνωρίσει…

Και οι οικονομικές συνέπειες

Το λογικότερο είναι η τύχη του σταθμού της Βενιζέλου να κριθεί με την έκδοση της οριστικής απόφασης του ΣτΕ για την προσφυγή του δήμου, η οποία θα εξεταστεί τον Ιανουάριο, και δεν αναμένεται πριν από το τέλος Μαρτίου.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι όσο δεν γίνεται καμία εργασία στο σταθμό, ο ανάδοχος του έργου τεκμηριώνει απαιτήσεις για αποζημιώσεις για έργο το οποίο δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει, χωρίς να ευθύνεται ο ίδιος.

Οι απαιτήσεις της κοινοπραξίας, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της προηγούμενης ιδιοκτησίας της, που αφορούσαν περίοδο μέχρι και το 2012, ήταν της τάξης των 400 εκατ. ευρώ, και επειδή μέσα στο 2013 υπάρχει μεγάλη επιτάχυνση των εργασιών στους άλλους σταθμούς, η τεκμηρίωση για επιπλέον απαιτήσεις εξαιτίας της αδυναμίας έργου στο σταθμό της Βενιζέλου θα είναι ακόμη πιο ισχυρή. Κυρίως, από τη στιγμή που ο συγκεκριμένος σταθμός θεωρείται κομβικός για το έργο.

Πόσες εκατοντάδες εκατομμύρια επιπλέον μπορεί να αντέξει να πληρώσει ο εγχώριος προϋπολογισμός για το έργο; Γιατί, όπως είναι γνωστό, τα ευρωπαϊκά ταμεία δεν αναγνωρίζουν καμία επιβάρυνση λόγω καθυστερήσεων τέτοιου χαρακτήρα.

Ο δε ανάδοχος του έργου έχει αποδείξει δύο πράγματα: πρώτον, ότι ξέρει να δουλεύει και, δεύτερον, ότι στα έργα που δεν έχουν φως στο βάθος του τούνελ προτιμά να παίρνει αποζημιώσεις και να φεύγει.

Αν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης σέβεται τις συμφωνίες του, την υποχρέωση να συνεχιστεί η αρχαιολογική έρευνα και την τσέπη των Ελλήνων φορολογουμένων, πρέπει να άρει αμέσως την προσφυγή στο ΣτΕ.

Δημιουργείται μείζον ηθικό, και όχι μόνο, ζήτημα να πληρώνει η χώρα τόσα λεφτά επειδή κάποιους τους βολεύει να μη συνεχιστεί μια αρχαιολογική έρευνα.

Tags: