τ-σαλτερής-νέο-βαθμολόγιο-μια-αναγκαί-134472

Τ.Σαλτερής*: Νέο βαθμολόγιο: μια αναγκαία μεταρρύθμιση

Η εισαγωγή νέου συστήματος βαθμολογίου για το προσωπικό της Δημόσιας Διοίκησης αποτελεί αναγκαιότητα λόγω της αποσύνδεσής του από το μισθολόγιο από την 1-1-2016 αλλά και για λόγους που άπτονται των δημόσιων πολιτικών για τη διοικητική μεταρρύθμιση.

Το βαθμολόγιο είναι αποτύπωση της ιεραρχίας της Δημόσιας Διοίκησης και άρρηκτο και αναπόσπαστο τμήμα του συστήματος σταδιοδρομίας. Αντικατοπτρίζει τη βασική αρχιτεκτονική αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού.

Τι συνέβαινε μέχρι σήμερα; Με το καθεστώς που επέβαλε ο νόμος 4024/11 εκφυλίστηκε η έννοια της διοικητικής ιεραρχίας και γεννήθηκε ένα κομματικό κράτος. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι όσοι διορίστηκαν μετά το 1996 μέσω διαγωνισμών του ΑΣΕΠ (δηλαδή οι νεότεροι υπάλληλοι με υψηλά τυπικά προσόντα) καθώς και η συντριπτική πλειονότητα των αποφοίτων της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης (που επιλέχθηκαν και εκπαιδεύτηκαν με ενωσιακούς πόρους ως στελέχη ταχείας εξέλιξης) βρέθηκαν, προφανώς όχι τυχαία, στους έσχατους βαθμούς της κλίμακας.

Σαν να μην έφτανε αυτό, όλοι καταδικάστηκαν σε τέλμα: το σύστημα ανέλιξης «πάγωσε» αφού συνδέθηκε με τη δημοσιονομική κατάσταση. Ακόμη και αν κάποτε «ξεπάγωνε», θα επέφερε αξεπέραστες διαχειριστικές δυσκολίες και διοικητικά βάρη και, κυρίως, θα γινόταν μέσω του απολύτως αμφιλεγόμενου συστήματος ποσοστώσεων με τις κρίσεις να διεξάγονται από τα Υπηρεσιακά Συμβούλια, όργανα χωρίς εγγυήσεις αμεροληψίας με σύνθεση αποτελούμενη από αιρετά μέλη και μέλη ορισμένα από την πολιτική ηγεσία.

Το χάος αυτό ήταν μία από τις αιτίες να υιοθετηθεί στον ν.4275/14 το κριτήριο των χρόνων υπηρεσίας για την επιλογή προϊσταμένων, παρακάμπτοντας τη βαθμολογική θέση των υπαλλήλων. Ετσι θα γίνονταν προϊστάμενοι υπάλληλοι με βαθμό πολύ χαμηλότερο από τους υφισταμένους τους.

Επιπλέον, υπήρχε κίνδυνος δημιουργίας μιας κατακερματισμένης διοίκησης πολλαπλών ταχυτήτων, όπου το κάθε υπουργείο θα δημιουργούσε το δικό του όριο για κάθε κατηγορία θέσεων και προφανώς αυτό θα λειτουργούσε ως ακορντεόν αυξομειούμενο ανάλογα με τα επιμέρους συμφέροντα.

Το σύστημα του νέου νόμου που τέθηκε σε διαβούλευση ακολουθεί στη βασική δομή του αυτό του υπαλληλικού κώδικα του 2007, συνδεόμενο όμως πλέον με την αξιολόγηση. Καθώς προσομοιάζει σε αυτό, εκμεταλλεύεται τη θεσμική υπηρεσιακή μνήμη και δεν αναμένεται να δημιουργηθούν προβλήματα κατά την εφαρμογή του.

Επίσης, λόγω της υψηλής σαφήνειας και του χαμηλού βαθμού πολυπλοκότητας δεν θα απαιτήσει επιπρόσθετους πόρους κατά την υποστήριξη ιδίως της πρώτης εφαρμογής. Θα αποφευχθούν επίσης τα τραγελαφικά φαινόμενα της πρώτης εφαρμογής του ν.4024/11 (όπου νεότεροι υπάλληλοι τοποθετήθηκαν σε υψηλότερο βαθμό από παλαιότερους συναδέλφους τους της ίδιας κατηγορίας).

Το σύστημα αυτό ανταποκρίνεται πλήρως στη συνταγματική επιταγή για την ύπαρξη συστήματος σταδιοδρομίας που θα βασίζεται στην αξιοκρατική ισότητα, την αντικειμενικότητα, τη διαφάνεια, την αναλογικότητα. Επίσης ανταποκρίνεται πλήρως στον όρο της Συμφωνίας –που αποτελεί εθνική ανάγκη και απαίτηση της κοινωνίας– για αποπολιτικοποίηση της Διοίκησης.

Βασικό χαρακτηριστικό κοινό με τον 3528/07, είναι το σύστημα τεσσάρων βαθμών και η ταχύτερη εξέλιξη για τους κατόχους διδακτορικών και μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών. Ιδίως οι πρώτοι τοποθετούνται πλέον σε υψηλότερο εισαγωγικό βαθμό. Ο βαθμός α αποτελεί την ενιαία «δεξαμενή» επιλογής προσωπικού για τις θέσεις προϊσταμένων, το Εθνικό Μητρώο Επιτελικών Στελεχών, τα Σώματα Επιθεώρησης και Ελέγχου και άλλες ειδικές υπηρεσίες.

Βασική διαφοροποίηση σε σχέση με το σύστημα του υπαλληλικού κώδικα του 2007 είναι η διασύνδεση με το σύστημα αξιολόγησης, αφού οι άριστες αξιολογήσεις μπορούν πλέον να οδηγήσουν σε ταχύτερη εξέλιξη.

Ετσι, γεννάται ένα ισχυρό κίνητρο υψηλής απόδοσης προκειμένου να υπάρξει γρήγορη μετάβαση στον βαθμό α’.

Με τον νέο νόμο θα πραγματοποιηθεί επανακατάταξη των υπαλλήλων και θα βρεθούν σε υψηλές κλίμακες αποκτώντας δικαίωμα εξέλιξης όλοι οι υψηλών προσόντων νέοι υπάλληλοι, οι οποίοι βρίσκονταν σήμερα στους τελευταίους βαθμούς χωρίς καμία ελπίδα βαθμολογικής προαγωγής.

Η τελευταία αυτή ομάδα εντοπίζεται αριθμητικά κυρίως στους ευάριθμους διορισθέντες μέσω των μεγάλων διαγωνισμών του ΑΣΕΠ των οποίων η εκ νέου ένταξη στην ιεραρχία σε υψηλό βαθμό αναμένεται να έχει ιδιαίτερα θετικό ηθικό αντίκτυπο λειτουργώντας ως συντελεστής παρακίνησης.

Το νέο σύστημα προσφέρει υψηλή νομιμοποίηση που εξέλιπε εντελώς στο προηγούμενο σύστημα. Πρόκειται για την πλήρη αντιστροφή αυτού που επιχειρήθηκε τον Νοέμβριο του 2011, δηλαδή του πάση θυσία κομματικού ελέγχου της Δημόσιας Διοίκησης μέσω της αναστροφής της ιεραρχικής πυραμίδας και του ελέγχου του συστήματος προαγωγών από όργανα ταυτισμένα με το κομματικό κατεστημένο.

Τάσος Σαλτερής είναι πρ. πρόεδρος Ενωσης Αποφοίτων Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης

**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 10/12/2015