αγγελική-σπανού-μιλώντας-για-βιασμο-813302

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ - 'ΑΡΘΡΑ | 30.07.2022 | 08:30

Αγγελική Σπανού: “Μιλώντας για βιασμούς: Η ζωή είναι πιο ακραία από τη μυθοπλασία”

Σεξουαλική βία σε διάφορες εκδοχές και χρονικές περιόδους στη ζωή μιας κοπέλας που πάλεψε για να βρει τον εαυτό της και την ελευθερία της μακριά από τον μικρό τόπο της καταγωγής της και τις κρύπτες της οικογένειάς της.

Το νέο βιβλίο της Αγγελικής Σπανού, “Η καλύτερή μου φίλη” (εκδόσεις Τόπος), παρακολουθεί μια πορεία ενηλικίωσης και γυναικείας χειραφέτησης, που ξεκινάει με όνειρα και καταλήγει με τραύματα χωρίς, τελικά, να ολοκληρωθεί.

-Το κίνητρό σου για να γράψεις αυτό το βιβλίο ήταν φαντάζομαι το κίνημα #metoo;

Που ήρθε στη χώρα μας με μεγάλη καθυστέρηση, έφερε εντυπωσιακά αποτελέσματα, αλλά έχει πολλά ελλείμματα.

-Δηλαδή;

Το πιο πρόσφατο παράδειγμα: Οι καθυστερήσεις που σημειώθηκαν στην αρχή των αποκαλύψεων για τον Δ. Λιγνάδη είναι στίγμα. Ο διασυρμός των θυμάτων του στη διάρκεια της δίκης ακόμη μεγαλύτερο στίγμα. Και γι αυτό, επειδή υπάρχει η αίσθηση της ασυλίας, η αποφυλάκισή του, παρόλο που είναι νομότυπη, προκαλεί τόσο μεγάλες αντιδράσεις. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η Σ. Μπεκατώρου, που άνοιξε τον κύκλο του #metoo στη χώρα μας, έχει πει ότι η κάθαρση στο χώρο του αθλητισμού δεν ολοκληρώθηκε. Και τι γίνεται στους άλλους χώρους; Μόνο στο θέατρο υπήρξε σεξουαλική βία; Η πρωταγωνίστρια του βιβλίου μου είναι μια φοιτήτρια, επαρχιώτισσα, που δουλεύει σερβιτόρα, μπέιμπι σίτερ και πωλήτρια. Την πρώτη σεξουαλική επίθεση που δέχτηκε την έθαψε και την απώθησε γιατί ήταν κοριτσάκι και ο θύτης ήταν από το οικογενειακό της περιβάλλον. Τη δεύτερη φορά βρήκε το θάρρος να καταγγείλει αλλά οι αστυνομικές αρχές δεν έδειξαν ούτε κατανόηση ούτε επαγγελματισμό. Την αγνόησαν, δεν την πίστεψαν ή κι αν την πίστεψαν δεν νοιάστηκαν. Μάζεψε τα κομμάτια της και συνέχισε αλλά η διαδρομή της ήταν δύσκολη.

-Είναι μια ακραία περίπτωση αυτή που περιγράφεις…

Όσο ακραία ήταν η δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη μετά από βιασμό ή η τραγική κατάληξη του Βαγγέλη Γιακουμάκη μετά από βασανιστήρια στη φοιτητική εστία. Συμβαίνουν τόσο φοβερά πράγματα στην αληθινή ζωή που η μυθοπλασία δύσκολα μπορεί να τα υπερβεί. Ακόμη μεγαλύτερη ακρότητα είναι για μένα η σιωπή των γύρω, των παρατηρητών που βλέπουν, δεν μιλούν, διαισθάνονται ή ξέρουν και, τελικά, πέφτουν από τα σύννεφα.

-Δεν είναι σημαντικό που έπεσε το τείχος της σιωπής;

Επεσε ένα κομματάκι του τείχους. Εξακολουθεί να είναι πολύ δύσκολο για μια φοιτήτρια, για παράδειγμα, να καταγγείλει τον καθηγητή της και να βρει το δίκιο της ή για μια σερβιτόρα το αφεντικό της και να της βγει σε καλό. Δεν υπάρχει εκπαίδευση αστυνομικών και δικαστικών αρχών για να υποδέχονται καταγγελίες για σεξουαλική ή ενδοοικογενειακή βία, δεν υπάρχει δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών άμεσα προσβάσιμων στα θύματα για καθοδήγηση και στήριξη, δεν υπάρχουν ειδικοί στα σχολεία για προαγωγή μιας κουλτούρας που θα καταστήσει εξαίρεση την έμφυλη βία.

–Ποιο βιβλίο διαβάζεις αυτό τον καιρό;

Τέλειωσα το βιβλίο του Κωνσταντίνου Τσουκαλά, που τον θεωρώ έναν από τους σημαντικότερους διανοούμενους στην Ευρώπη και σπουδαίο άνθρωπο, “Για μια άλλη πολιτεία – μνήμη Δ. Τσάτσου”. Ξεκίνησα τις “Εκδοχές πολέμου”, τη συζήτηση του Ευ. Βενιζέλου με τον Γ. Κουβαρά για τη σκληρή μνημονιακή περίοδο. Διαβάζω παράλληλα λογοτεχνία, Μουρακάμι που με μαγεύει (“ο Κάφκα στην ακτή”) και με περιμένουν “Τα χέρια της μητέρας” του Ιταλού ψυχαναλυτή Recalcati, Massimo.

-Το τελευταίο δεν μου κάνει εντύπωση γιατί ασχολείσαι εθελοντικά με τα επικοινωνιακά της Εταιρείας Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ). Αυτό πώς προέκυψε;

Από έρωτα! Αλλά, πέρα από το εντελώς προσωπικό κίνητρο, ήταν και μια ωραία δυνατότητα να κάνω κάτι που να έχει νόημα. Η φροντίδα ψυχικά ασθενών στην κοινότητα, μακριά από τα άσυλα και την καταστολή, είναι μια συγκλονιστική υπόθεση. Ο ιδρυτής της ΕΠΑΨΥ, ο Στ. Στυλιανίδης, λέει συχνά στους συνεργάτες του ότι “οι ασθενείς μας είναι δάσκαλοί μας. Μας βοηθούν περισσότερο απ όσο τους βοηθάμε”. Και είναι ωραίο και αληθινό αυτό που λέει.

-Την πολιτική αρθρογραφία, πάντως, δεν την παρατάς. Γράφεις συστηματικά…

Μετά από σχεδόν τριάντα χρόνια στη δημοσιογραφία, είναι πια δεύτερη φύση να κάνω σκέψεις παρακολουθώντας την πολιτική επικαιρότητα και να τις γράφω. Στην πραγματικότητα σκέφτομαι πολύ περισσότερα από αυτά που γράφω! Αλλά αυτοσυγκρατούμαι γιατί το έδαφος είναι ολισθηρό.

-Υπάρχει πρόβλημα ελευθερίας των ΜΜΕ στη χώρα μας;

Μεγάλο. Ξεκινά από τη διαπλοκή του πολιτικού συστήματος με τους μιντιάρχες, περνά από την επιρροή των μεγάλων διαφημιζομένων στα ΜΜΕ και καταλήγει στην ταύτιση πολλών δημοσιογράφων με τις ελίτ. Δεν θυμάμαι καμία κυβέρνηση που να μην προσπάθησε να χειραγωγήσει τα ΜΜΕ αλλά και κανένα κόμμα που να άφησε ανεξάρτητο ΜΜΕ της επιρροής του. Τώρα τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα γιατί γενικά είναι όλα χειρότερα στη δημόσια σφαίρα. Εδώ δημοσιογράφοι που έχει ανακοινωθεί ότι θα είναι υποψήφιοι βουλευτές συνεχίζουν απρόσκοπτα τη δουλειά τους και άλλοι παίρνουν συνέντευξη από υπουργό και τον ρωτούν αν είναι κουρασμένος από το φόρτο εργασίας. Άλλοι κάνουν like σε αναρτήσεις πολιτικών. Έχει χαθεί ακόμη και η μάχη των προσχημάτων.

Tags: