νίκος-παγώνης-η-αντιμετώπιση-των-χρό-750255

Νίκος Παγώνης*: Η αντιμετώπιση των χρόνιων παθογενειών του συστήματος με το νέο ασφαλιστικό 

Το σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης αποτελεί πάντοτε πεδίο διεκδικήσεων και προσαρμογών διότι άπτεται, με στιβαρό και διεισδυτικό τρόπο, των τομέων της Εθνικής Οικονομίας και της Εργασίας και αφορά το σύνολο της Ελληνικής Κοινωνίας εν γένει και διαχρονικά.

Η ανάγκη αντιμετώπισης χρόνιων παθογενειών, όπως η εισφοροδιαφυγή, η ανεργία, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεων, η μετανάστευση μεγάλου μέρους του παραγωγικού δυναμικού της χώρας, το δημογραφικό πρόβλημα και η γήρανση του πληθυσμού, η γραφειοκρατία και η διαφορετική καταστατική αντιμετώπιση από επιμέρους ασφαλιστικούς φορείς ιδίων περιπτώσεων, η ανασφάλεια και έλλειψη εμπιστοσύνης στο σύστημα, οδήγησαν στην, αναμενόμενη με πλησμονή από τους πολλούς, ασφαλιστική μεταρρύθμιση με την έκδοση του Ν. 4670/2020.

Ο νέος Νόμος για το Ασφαλιστικό εμπνέεται από τις Αρχές της  αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών, της κατανομής ανάμεσα στη συλλογική και την ατομική ευθύνη, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ευελιξίας και της ανταποδοτικότητας. Συγχρόνως, απελευθερώνει παραγωγικές δυνάμεις από ένα ασφυκτικό σύστημα εισφορών μέσω ακριβώς της ευελιξίας και της ανταποδοτικότητας.

Ειδικότερα με την πρόσφατη μεταρρύθμιση:

  • Επιτυγχάνεται η ψηφιοποίηση όλων των λειτουργιών της κοινωνικής ασφάλισης εξασφαλίζοντας αποτελεσματικότερες και ταχύτερες υπηρεσίες προς τους πολίτες.
  • Εκσυγχρονίζεται, εξορθολογίζεται και βελτιώνεται η διαδικασία από το στάδιο της αίτησης έως το στάδιο της έκδοσης συνταξιοδοτικής απόφασης.
  • Επιτυγχάνεται η άμεση και ταυτόχρονη απονομή όλων των παροχών (κύρια σύνταξη, επικουρική σύνταξη και εφάπαξ) με την ψηφιακή σύνταξη.
  • Παρέχεται ελευθερία και ευελιξία στον κάθε ασφαλισμένο να επιλέγει το επίπεδο των εισφορών που θα καταβάλλει (με θέσπιση κατηγοριών εισφορών), το οποίο θα μπορεί να το διαφοροποιεί ετησίως ανάλογα με την οικονομική του δυνατότητα και την προσδοκία του για μελλοντική σύνταξη.
  • Για τους νέους ασφαλισμένους (ασφαλισμένοι στο πρώην ΕΤΑΑ, πρώην ΟΑΕΕ με έως πέντε έτη ασφάλισης) θεσπίζεται χαμηλότερο επίπεδο εισφορών.
  • Οι εισφορές κύριας σύνταξης προσαυξάνονται όσο υψηλότερη είναι η επιλεγείσα ασφαλιστική κατηγορία μέσω των συντελεστών αναπλήρωσης (οι αυξημένες εισφορές που καταβάλλει ο ασφαλισμένος ενισχύουν την ανταποδοτική παροχή, ήτοι τη μελλοντική σύνταξη), ενώ οι εισφορές υγείας διατηρούνται σταθερές από τη δεύτερη κατηγορία και άνω.
  • Αποσύνδεση εισφορών των Αγροτών από το εισόδημα και τα χρόνια ασφάλισης.
  • Για τους μισθωτούς, υλοποιείται σταδιακή μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, επιδιώκοντας μέσω της μείωσης του μη μισθολογικού κόστους εργασίας, την ενθάρρυνση νέων προσλήψεων, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την αύξηση της συνολικής απασχόλησης.
  • Για τους συνταξιούχους, ενισχύεται ο βαθμός ανταποδοτικότητας, μέσα από την προσαρμογή των ποσοστών αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων, ενώ διατηρούνται τα επίπεδα των επικουρικών συντάξεων.
  • Θεσπίζεται προαιρετική υπαγωγή στην ασφάλιση για λήψη επικουρικής και εφάπαξ παροχής, για όσους ασφαλισμένους δεν προβλέπεται εκ του νόμου σχετική υποχρέωση.
  • Απαλείφεται η προϋπόθεση της ύπαρξης ελάχιστου χρόνου ασφάλισης για την θεμελίωση αυτοτελούς δικαιώματος εφάπαξ παροχής.
  • Ο νέος εθνικός φορέας e- Ε.Φ.Κ.Α. αποτελεί πλέον τον ένα και μοναδικό Ασφαλιστικό Οργανισμό με ενιαία διοικητική δομή και τρεις ανεξάρτητους και αυστηρά αυτοτελείς οικονομικά κλάδους με λογιστική και οικονομική αυτοτέλεια, τον κλάδο Κύριας Σύνταξης, τον κλάδο Επικουρικής και τον κλάδο Εφάπαξ παροχής.

Η Ηγεσία και οι αρμόδιοι υπάλληλοι του Υπουργείου επέδειξαν εμπνευσμένη και ακαταπόνητη προσήλωση στην επίτευξη των στόχων της μεταρρύθμισης, διότι διέγνωσαν εξ αρχής το προφανές, ότι οι πάντες, εργαζόμενοι, ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι, είχαν αντιληφθεί πια ότι οι παθογένειες του συστήματος έπρεπε να αντιμετωπιστούν όπως οι ΙΔΙΟΙ στα σχετικά fora τους πρότειναν και ενθάρρυναν. Θεωρώ ότι η κρίση την οποία βιώσαμε ήταν καταλυτική στο να υπάρξει consensus (ομοφωνία και συναίνεση) όσον αφορά την αντιμετώπιση των προβλημάτων του συστήματος. Φρονώ δε ότι η παρούσα Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση θα είναι μακρόβια, όχι μόνον διότι στηρίζεται σε σοβαρές αναλογιστικές μελέτες αλλά διότι στηρίζεται και σε ρεαλιστικές και μάλιστα επί τη βάσει Αρχών (και όχι απλά και μόνο εξευρέσεως ή εξοικονομήσεως πόρων), αντιμετωπίσεις και αποσαφηνίσεις, καθώς και σε ρεαλιστική στοχοθεσία, ενώ παράλληλα παρέχει δικλείδες αναλήψεως πρωτοβουλιών ή παρεμβάσεων βελτιώσεως και μάλιστα προς τον σκοπό της αύξησης, εν καιρώ, των συντάξεων.     

*Ο Νικος Χ. Παγώνης είναι Γραμματέας Ειδικών Κομματικών Οργανώσεων Ν.Δ