ηλίας-λυγερός-αυτοδιοίκηση-και-δημοκ-609976

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ - 'ΑΡΘΡΑ | 16.10.2020 | 16:37

*Ηλίας Λυγερός: Αυτοδιοίκηση και δημοκρατία στην εντατική

Οι τελευταίες Δημοτικές Εκλογές, για πρώτη φορά μεταπολεμικά, έγιναν με το σύστημα της απλής αναλογικής, όπως αυτή καθιερώθηκε με το νόμο 4558/2018. Ως Ενεργοί πολίτες είχαμε τονίσει από την προεκλογική ακόμα περίοδο, ότι σε αυτές τις εκλογές οι άνθρωποι της αυτοδιοίκησης βρίσκονταν μπροστά σε μια πρόκληση. Είτε θα έπρεπε να υπερβούν μικρές η μεγάλες δυσκολίες με πνεύμα και διάθεση

συνεργασίας, αναζητώντας συγκλίσεις και συνθέσεις δίνοντας στους δήμους και τούς δημότες οξυγόνο δημοκρατίας, ή θα επιδίωκαν την εξουσία βάζοντας ουσιαστικά στο περιθώριο και την αυτοδιοίκηση αλλά και τη δημοκρατία.

Αμέσως μετά τις βουλευτικές εκλογές (Ιούλιος 2019) η Νέα Δημοκρατία με πρόσχημα την κυβερνησιμότητα των Δήμων ψήφισε μια σειρά νόμων (4604/2019 – 4623/2019 – 4647/2019 – 4774/2020 4711/2020 κ.α.), έχοντας έναν στόχο. Να καταργήσει ουσιαστικά το αποτέλεσμα των εκλογών για την τοπική αυτοδιοίκηση που έγιναν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Ως κυβέρνηση είχε (;) τη δυνατότητα να το κάνει όμως η δημοκρατική ηθική επιβάλλει μια υποχρέωση. Οι όποιες αλλαγές εισάγονται με τα σχέδια νόμου έπρεπε να ισχύσουν από την επόμενη εκλογική αναμέτρηση.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην κεντρική πολιτική σκηνή οποιεσδήποτε αλλαγές του εκλογικού συστήματος αποκτούν ισχύ στις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός κι αν υπάρχει ευρεία πλειοψηφία κατά την ψήφιση τους, οπότε και εφαρμόζονται στην αμέσως επόμενη εκλογική διαδικασία. Με τις νομοθετικές παρεμβάσεις που έκανε όμως, προτού εφαρμοστεί ο νόμος της απλής αναλογικής υποβάθμισε κατά πολύ την δημοκρατία, τα ίδια τα Δημοτικά Συμβούλια και τις αρμοδιότητες τους. Είναι σαν να βαθμολόγησε μαθητές χωρίς να δώσουν εξετάσεις.

Θεώρησε δεδομένο ότι οι αυτοδιοικητικοί δεν μπορούν να συνεργαστούν, οπότε τους επέβαλε τεχνητές πλειοψηφίες στα όργανα διοίκησης. Το μόνο που δεν μπόρεσε να αλλάξει ήταν ή αριθμητική σύνθεση των Δημοτικών Συμβουλίων (η οποία είχε προκύψει από το εκλογικό αποτέλεσμα). Τι κατάφερε όμως; Την αφαίρεση αποφασιστικών αρμοδιοτήτων από τα Δημοτικά Συμβούλια με μεταφορά της δυνατότητας λήψης αποφάσεων στην οικονομική επιτροπή, στην επιτροπή ποιότητας ζωής και στις διάφορες εταιρείες των Δήμων.

Εδραίωσε μάλιστα την πλειοψηφία της παράταξης του Δημάρχου με ποσοστά της τάξης του 60% στις επιτροπές και τα διοικητικά συμβούλια των εταιριών ανεξάρτητα από το ποσοστό που είχε λάβει στις εκλογές, με στόχο μια αδιαμφισβήτητη πλειοψηφία. Δόθηκε με αυτόν τον τρόπο η δυνατότητα στους δημάρχους να μην επιδιώξουν ευρύτερες συνεργασίες αφού είχαν εξασφαλισμένες πλειοψηφίες σε όλα τα όργανα διοίκησης.

Αυτό δημιούργησε μια υπερσυγκέντρωση εξουσίας, αρμοδιοτήτων και ευθύνης σε πολύ λίγα πρόσωπα με αποτέλεσμα να είναι ανθρωπίνως αδύνατο να ανταπεξέλθουν σε όλο το φορτίο, γεγονός που οδηγεί σε αναποτελεσματικότητα και τελμάτωση των έργων στους δήμους.

Επιπρόσθετα μετατράπηκαν οι επιτροπές και οι εταιρείες σε κύρια όργανα χάραξης δημοτικής πολιτικής με συνέπεια να υποβαθμιστεί ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του Δημοτικού Συμβουλίου. Αξιομνημόνευτο και το γεγονός ότι με αυτές τις ρυθμίσεις δεν εκπροσωπούνται όλες οι παρατάξεις στις επιτροπές και στα Δ.Σ. των εταιρειών.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην έχουν βήμα να εκφράσουν την άποψη τους σε πάρα πολλά ζητήματα για τα οποία αποφασίζουν οι επιτροπές και οι εταιρείες, αφού στο δημοτικό συμβούλιο αυτά τα θέματα δεν συζητιούνται. Οι αλλεπάλληλες τροποποιήσεις του νόμου περιείχαν και άλλα τεχνάσματα. Αποφάσεις της οικονομικής επιτροπής ήταν δεσμευτικές και έπρεπε να ψηφιστούν υποχρεωτικά από το δημοτικό συμβούλιο. Ο δημοτικός σύμβουλος από πρωταγωνιστής μετατρέπεται σε κομπάρσο και η πολιτική θέση και γνώμη του δεν έχει καμμιά αξία.

Η αρνητική ψήφος του δημοτικού συμβουλίου δε λαμβάνεται υπόψη, «προς δόξα» της αρχής της πλειοψηφίας και της δημοκρατίας. Πολύ απλά μπορείς μόνο να συμφωνήσεις.

Στα Δημοτικά Συμβούλια παρέμεινε η αρμοδιότητα έγκρισης προγράμματος τεχνικών έργων και προϋπολογισμού με τις απαραίτητες για τη δημοκρατία προϋποθέσεις. Αποφασίζει η πλειοψηφία, μεταφέροντας τη βούληση του εκλογικού σώματος που εκπροσωπεί. Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα; Οι προσπάθειες των δημοτικών παρατάξεων της αντιπολίτευσης (που είναι και πλειοψηφία στην περίπτωση του Δήμου μας) να συμβάλλουν στη σύνταξη και ψήφιση των παραπάνω, είναι αποδεκτές μέχρι την ημέρα της έγκρισης τους. Μετά όλα ξεχνιούνται. Και το κυριότερο παρατηρείται μία πληθώρα αναμορφώσεων προϋπολογισμού, τροποποίησης τεχνικού προγράμματος από την οικονομική επιτροπή, όπου οι τεχνητά οριζόμενες πλειοψηφίες, με δεσμευτικές αποφάσεις για το Δημοτικό Συμβούλιο, μετατρέπουν και αλλάζουν οτιδήποτε θελήσουν.

Συγκρίνοντας τον ψηφισμένο, τον τροποποιημένο και τελικά τον υλοποιημένο προϋπολογισμό διαπιστώνει κανείς ότι η μετάλλαξη είναι τεράστια. Αξίζει να σημειώσουμε βέβαια ότι η σκοπιμότητα και η ουσία των όποιων αλλαγών και τροποποιήσεων δε συζητιούνται ποτέ και πουθενά. Εν τέλει η υλοποίηση των προτάσεων της πραγματικής πλειοψηφίας είναι φρούδα ελπίδα.

Ο ρόλος των προσώπων στη δημοκρατία

Δύσκολες περιόδους, από άποψη δημοκρατικής λειτουργίας και περιορισμών η αυτοδιοίκηση πέρασε πολλές. Όπως πολλές ήταν και οι δημοκρατικές προσωπικότητες, που σε πείσμα των καιρών, των συνθηκών και των δυσκολιών κατάφερναν να επιβάλλουν στην πράξη συναινέσεις, συνεργασίες (τυπικές ή άτυπες) και διεξόδους σε λειτουργικά αδιέξοδα, πάντα για το καλό δημοτών και πόλεων.

Ο αείμνηστος Μ. ΓΛΕΖΟΣ στην Απείρανθο εφάρμοζε την άμεση δημοκρατία με λαϊκή συμμετοχή, δίνοντας βάρος στην γνώμη των κατοίκων (που πολλές φορές ήταν και αντίθετη με την δική του άποψη) διαμορφώνοντας ένα πρότυπο δημοκρατικής διοίκησης και αποτελεσματικότητας.

Προεκλογικά είχαμε προβλέψει ότι η απλή αναλογική για να πετύχει θέλει την εκλογή ανθρώπων με όραμα, με δημοκρατικές αντιλήψεις, με σεβασμό στην αντίθετη άποψη, ικανούς να συνθέτουν και να δημιουργούν προοπτική. Να φέρουν τον ιό της συνεργασίας και της δημιουργικής αξιοποίησης όλων των δημοτικών δυνάμεων.

Σήμερα ένα χρόνο μετά από τις νομοθετικές αλλαγές ανατροπής, την αποτυπωμένη πλέον πρόθεση της δημοτικής αρχής σε ότι αφορά το σεβασμό του εκλογικού αποτελέσματος μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό οι δήμαρχοι που εκλέχτηκαν από τις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές αποδέχτηκαν ασμένως τις αλλαγές που εφάρμοσε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στρέφοντας την πλάτη στην εκφρασμένη λαϊκή βούληση και τη δημοκρατία.

Και ο δικός μας Δήμος ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Με ένα ανοικτό ορίζοντα και εκφρασμένη θέληση συνεργασίας (χωρίς όρους) από σχεδόν όλες τις δημοτικές παρατάξεις αμέσως μετά τις εκλογές, ο εκλεγμένος δήμαρχος και η παράταξη του, προτίμησαν, εκμεταλλευόμενοι το διαμορφωμένο νομοθετικό πλαίσιο της Δεξιάς, να γαντζωθούν στην εξουσία, έστω και αν ήταν μειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο.

Οι δυσκολίες από αυτή την πολιτική επιλογή σε συνδυασμό με αυτές που προκλήθηκαν από την εξάπλωση του κορωνοϊού, οδήγησαν σε μια οδυνηρά αναποτελεσματική, για το δήμο και τους δημότες, διοίκηση. Κάθε επιλογή έχει τις θετικές και τις αρνητικές επιπτώσεις. Ο στρουθοκαμηλισμός και η τακτική της μετάθεσης των ευθυνών στην αντιπολίτευση δημιουργεί δυσοίωνες προβλέψεις για το δήμο, σε μια περίοδο που θα έπρεπε με σύνεση και ωριμότητα να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε έργα που θα δώσουν πνοή προοπτικής στο δήμο και τους δημότες. Οι συνεργασίες κερδίζονται δεν απαιτούνται. Η πίστη στη δημοκρατία

είναι η καθημερινή πρακτική όλων μας. Εκεί αποκαλύπτονται οι προθέσεις και η αλήθεια των λόγων και διακηρύξεων. Εκεί αφήνομε το αποτύπωμα μας.

*Ο Ηλίας Λυγερός είναι επικεφαλής της Δημοτικής Κίνησης Ενεργών Πολιτών Ηρακλείου

Tags: