ξεθωριάζει-η-προσφυγική-νέα-ιωνία-148522
ΔΗΜΟΙ | 12.09.2015 | 19:00

«Ξεθωριάζει» η προσφυγική Νέα Ιωνία

«Μας είπαν ότι θα προσπαθήσουν να μας κτίσουν οικήματα εις σημείον τι πλησίον των Αθηνών, το λεγόμενον “Ποδαράδες”. Πηγαίνετε να δείτε (μας είπαν) την τοποθεσία αυτήν και αν σας αρέσει να σας κτίσωμεν περί τα 650 οικήματα. Την επομένη (σ.σ.: τον Μάρτιο του 1923) ολόκληρο το συμβούλιον του συλλόγου μας με λαχτάρα και ζήλον εβγήκαμεν και ευρήκαμεν την τοποθεσία Ποδαράδων, αφού από το τέρμα Πατησίων εκάμαμε μιαν και ημισείαν ώραν. Προσεκτικά κοιτάζοντας τα διάφορα μέρη, ευρήκαμεν την τοποθεσία. Τοποθεσία θελκτική και ευάερος, αλλά γεμάτη από ακανθώδεις θάμνους, άγρια δένδρα. Εκαθίσαμεν εις ένα σημείον και συνεζητήσαμεν σχετικώς. Μετά δύο ημέρας εδώσαμεν την έκθεσίν μας, ότι το μέρος είναι κατάλληλον».

Η διήγηση από τις «Αναμνήσεις» του (καταγόμενου από τη Σπάρτη της Μικράς Ασίας) ιερέα Παπαϊωακείμ Πεσματζόγλου περιγράφει ουσιαστικά τη στιγμή της «γέννησης» της Νέας Ιωνίας, όπως θυμίζει η «Καθημερινή».

Στα χρόνια που ακολούθησαν, χιλιάδες πρόσφυγες από τη Σπάρτη, τη Σαφράμπολη του Πόντου, την Ινέπολη και την Κασταμονή της Παφλαγονίας, το Νεβ-Σεχίρ της Καππαδοκίας, τη Σμύρνη, τα Βουρλά και άλλες περιοχές εγκαταστάθηκαν στη σημερινή Νέα Ιωνία και δημιούργησαν τις γειτονιές τους: Ελευθερούπολη, Νεάπολη, Ινέπολη, Σαφράμπολη, αργότερα ο Περισσός, η Καλογρέζα και η Αλσούπολη. Μέσα σε λίγα χρόνια στήνονται στην περιοχή μεγάλα εργοστάσια και βιοτεχνίες για την παραγωγή υφασμάτων και ταπήτων, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην εθνική οικονομία και στην ενσωμάτωση των προσφύγων. Τι από όλα αυτά είναι ορατό σήμερα;

kath 1209 nionia b

Οι Δήμοι Νέας Ιωνίας και Νέας Φιλαδέλφειας διοργανώνουν την Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου τον πρώτο αγώνα δρόμου «Στις γειτονιές των Προσφύγων», με σκοπό να αναδείξουν την ταυτότητα των δύο πόλεων. Η διαδρομή θα περάσει από αρκετά σημεία προσφυγικού ενδιαφέροντος, ξεκινώντας από τα γραφεία του Κέντρου Σπουδής και Ανάδειξης Μικρασιατικού Πολιτισμού κοντά στον σταθμό ΗΣΑΠ της Νέας Ιωνίας. Η εικόνα όμως των δύο περιοχών, ειδικά της Νέας Ιωνίας, δύσκολα πλέον παραπέμπει στο προσφυγικό παρελθόν. «Μικρό παιδί, θυμάμαι ότι ξυπνούσα με τον ήχο των υφαντουργικών ιστών από τα εργοστάσια και τις σειρήνες που σήμαιναν την αλλαγή της βάρδιας. Σήμερα τίποτα δεν θυμίζει τη βιομηχανική πόλη του 1930-60», λέει ο κ. Λουκάς Χριστοδούλου, πρόεδρος του κέντρου. «Τη δεκαετία του ’80, αρκετές από τις μεγάλες βιομηχανίες εντάχθηκαν στο καθεστώς των “προβληματικών” και έκλεισαν. Παράλληλα, η αντιπαροχή εξαφάνισε το μεγαλύτερο μέρος των προσφυγικών σπιτιών. Αν έχουν σωθεί κάποια σήμερα είναι επειδή οι κληρονόμοι τους είναι πολλοί και δεν συμφωνούν μεταξύ τους», παρατηρεί.

kath 1209 nionia c

Ενα διατηρητέο

Σε ολόκληρη τη Νέα Ιωνία, μόλις ένα κτίριο έχει κηρυχθεί διατηρητέο: το κτίριο της Ελληνικής Βαμβακουργίας στα Πευκάκια, στο οποίο στεγάζονται ένα σούπερ μάρκετ και κάποια καταστήματα, με αποτέλεσμα να έχει γεμίσει με διάφορες ακαλαίσθητες προσθήκες. Η κ. Ολγα Βογιατζόγλου, μια εκ των συγγραφέων πλήρους μελέτης για τα βιομηχανικά μνημεία της Νέας Ιωνίας, τονίζει: «Χρόνια “κυνηγάμε” την Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων, χρόνια πιέζουμε τους δημάρχους και δεν γίνεται τίποτα», λέει. «Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του κτιρίου της Ανατολικής Ταπητουργίας, που παρότι είχε εκδοθεί απόφαση του ΣτΕ για τη διατήρησή του, ο τότε δήμαρχος έβαλε μπουλντόζα και γκρέμισε το μεγαλύτερο μέρος! Παρά τα σημαντικά κτίρια που χάθηκαν, έχουν γλιτώσει ενδιαφέροντα βιομηχανικά μνημεία και κάποια διάσπαρτα αρχιτεκτονικά διαμαντάκια, που πρέπει άμεσα να χαρακτηριστούν διατηρητέα για να διασωθούν. Πρέπει όμως κάποιος να ενδιαφερθεί».

Πηγή: «Καθημερινή» – Γιώργος Λιάλιος