Θεσ/νίκη: Η μελέτη για την ανάπλαση του άξονα Αγίας Σοφίας – Αχειροποίητου

Την πρόταση που κέρδισε το πρώτο βραβείο στον Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό προσχεδίων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) για την ανάπλαση του ιστορικού άξονα Αγίας Σοφίας-Αχειροποιήτου του Δήμου Θεσσαλονίκης, στον οποίο συμμετείχαν συνολικά 52 προτάσεις, παρουσίασε τη Δευτέρα 1 Οκτωβρίου εκπρόσωπος του μελετητικού γραφείου στη συνεδρίαση Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης.

Η μελέτη με ενδεικτικό προϋπολογισμό 7.187.000 ευρώ, προβλέπει την πλήρη πεζοδρόμηση και ανάπλαση του συγκεκριμένου άξονα από την οδό Φιλίππου μέχρι τη λεωφόρο Νίκης και συμπεριλαμβάνει τις πλατείες Αγίας Σοφίας και Μακεδονομάχων, καθώς επίσης και του περιβάλλοντα χώρου των δύο βυζαντινών ναών και της Μητρόπολης. Επιπλέον στην περιοχή παρέμβασης που καταλαμβάνει συνολικά μια έκταση 40 στρεμμάτων, περιλαμβάνεται και το τμήμα της Αγίας Σοφίας που λειτουργεί πιλοτικά ως πεζόδρομος από το 2011.

Σύμφωνα με το Πρακτικό αξιολόγησης της Κριτικής Επιτροπής η μελέτη οργανώνει το χώρο σε μια σειρά από αστικές πλατείες, με ήπιες επεμβάσεις που ξαναδίνουν νόημα στον αστικό χώρο μέσα από πολύ προσεκτική επιλογή υλικών και κατασκευαστικών λεπτομερειών, σημείωσε στην εισήγηση του ο Αντιδήμαρχος Αστικού Σχεδιασμού, Πολεοδομίας και Δικτύων, Ανδρέας Κουράκης και πρόσθεσε:

«Η πρόταση αναδεικνύει την σχέση των βυζαντινών μνημείων με το άμεσο περιβάλλον τους, προκρίνει σύγχρονες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, περιορίζει τον κυκλοφοριακό φόρτο, υλοποιείται κατά φάσεις, οικονομικά, με ευέλικτο και προσαρμόσιμο τρόπο, συνεπώς απαντά επιτυχώς σύμφωνα με την Κριτική Επιτροπή σε όλα τα κριτήρια και τα ζητούμενα που έχει θέσει ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός».

Στόχοι του διαγωνισμού ήταν η ανάδειξη των μνημείων και ο μετασχηματισμός του άξονα σε αρχαιολογικό περίπατο, με σεβασμό στις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού, η αξιοποίηση της παρουσίας του Μετρό, η λειτουργική, αισθητική και περιβαλλοντική αναβάθμιση του χώρου στο επίπεδο του δρόμου, η συμβολή των παρεμβάσεων που προτείνονται στην οικονομική αναζωογόνηση της περιοχής και η στήριξη της κατοικίας στο κέντρο της πόλης.

Η επταμελής κριτική επιτροπή του ΥΠΕΚΑ σε συνεδρίαση της, αφού αξιολόγησε τις 52 προτάσεις που είχαν υποβληθεί πρότεινε την απονομή του 1^ου βραβείου σε μελετητική ομάδα που αποτελούσαν: οι αρχιτέκτονες, Αντώνιος Νουκάκης, Βαρβάρα-Χριστίνα Μυροφορίδου, Μαρίνα Τσιντζέλη, Αντώνιος Χαζάπης και Αναστασία Χρανιώτη, καθώς επίσης ο Μιχαήλ Παρασκευόπουλος για την κυκλοφοριακή μελέτη, ο Βασίλειος Κολοβός για τη μελέτη ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και η Ευαγγελία Χριστοδουλάκη για τη φυτοτεχνική μελέτη. Σύμβουλος της ομάδας ήταν η Παρασκευή Παμπάλου-νουκάκη και συνεργάτες οι Ε. Δακόπουλος, Α. Ζώμας, Γ. Νουκάκης, Α. Παντελοπούλου και η φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής Σ. Κριεμαζή.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΠΟΥ ΒΡΑΒΕΥΤΗΚΕ

Κατά τη σύνταξη της μελέτης η ομάδα των αρχιτεκτόνων που ανασχεδίασε τον άξονα της Αγίας Σοφίας προτείνει τη διαμόρφωση τριών πλατειών και τριών «πράσινων χώρων» με τρόπο ώστε το κάθε ένα από τα έξι σημεία παρέμβασης να διαμορφώνει τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα.

Οι τρεις πλατείες

– Στο χώρο που βρίσκεται μπροστά από το βυζαντινό ναό της Αγίας Σοφίας προτείνεται μια ανοικτή, αστική πλατεία που παίρνει τη μορφή ενός απόλυτα τετράγωνου σχήματος με βασικά χαρακτηριστικά τη χρήση σκούρου γυαλιστερού γρανίτη στο δάπεδο και τη διακριτική παρουσία μικρών σιντριβανιών. Στην πορεία το εύρος του άξονα μειώνεται και αυτός μετασχηματίζεται σε εμπορικό δρόμο ως περίπατος. Το νότιο άκρο του διαμορφώνεται σε πλατεία της Μητρόπολης, με το συνεχές δάπεδο που τοποθετείται να διευρύνει τον χώρο και να τον ενοποιεί με το τμήμα που καταλήγει στην παραλιακή λεωφόρο Νίκης. Εκεί διαμορφώνεται μια υδάτινη επιφάνεια, ενώ στο κέντρο κατά μήκος της πλατείας τοποθετείται μια σειρά από φωτεινές στήλες.

– Στην περιοχή της Αχειροποιήτου-πλατείας Μακεδονομάχων, η ομάδα μελέτης προτείνει τη δημιουργία μιας σαφώς οριοθετημένης πλατείας-αυλής όπου μεταξύ άλλων προβλέπεται μια ράμπα καθόδου η οποία αρχίζει από την Εγνατία οδό και οδηγεί από το επίπεδο της σύγχρονης πόλης στο ιστορικό επίπεδο του Ναού. Το συγκεκριμένο σημείο παίρνει το χαρακτήρα μνημειακής οδού κατά μήκος της οποίας τοποθετούνται οι προτομές των ηρώων του Μακεδονικού αγώνα. Σε αυτό το τμήμα της περιοχής παρέμβασης κυριαρχεί ως μνημείο η παλαιοχριστιανική βασιλική της Αχειροποιήτου, η οποία προτείνεται να ενταχθεί στη λειτουργία της πόλης με την απόδοση του περιβάλλοντα χώρου της ως πλατείας γειτονιάς.

– Στην οδό Μητροπόλεως στο χώρο που βρίσκεται μπροστά από το ναό του Γρηγορίου Παλαμά (Μητρόπολη) και του μουσείου μακεδονικού Αγώνα, προτείνεται η δημιουργία μιας γραμμικής πλατείας που περιγράφεται ως διευρυμένη «εκβολή» του άξονα προς τη θάλασσα. Στο νοτιότερο τμήμα της προτείνεται η διαμόρφωση μίας υδάτινης επιφάνειας που επιτρέπει τη συμβολική είσοδο της θάλασσας στην πόλη. Ταυτόχρονα μια σειρά από φωτεινές στήλες στο κέντρο κατά μήκος αυτής της πλατείας σηματοδοτούν αυτόν τον πόλο του άξονα και ξεχύνονται στη θάλασσα ως συμβολική «διάρρηξη» του ορίου της παραλίας.

Τρεις «πράσινοι» χώροι κι ένα «Κόκκινο Σπίτι»

Δείτε ακόμη:

Κομμάτι από το Τείχος του Βερολίνου στο Δ. Λαγκαδά

Γαλαμάτης: Ζητεί δραστική μείωση του τέλους που καταβάλλεται στην ΑΕΠΙ

Επιπλέον, σχεδιάζονται και τρεις “πράσινοι” χώροι, στους οποίους θα κυριαρχούν οι χωμάτινες επιφάνειες και οι φυτεύσεις.

Στην περιοχή της Αχειροποιήτου δημιουργείται το πάρκο ως χώρος αναψυχής και παιχνιδιού, στο τμήμα νότια της Εγνατίας χωροθετείται ο περίπατος ως χώρος ανάπαυλας και περιπλάνησης, και στην οδό Ερμού διαμορφώνεται ο «Κήπος της Μνήμης» ως χώρος απομόνωσης και περισυλλογής που χωροθετείται στην περιοχή με κυρίαρχα τα αρωματικά φυτά και επιτρέπει τη θέαση του ναού από τον άξονα της Ερμού.

Στο πλαίσιο της μελέτης προβλέπεται η ανάδειξη του «Κόκκινου Σπιτιού» (Μέγαρο Λόγγου), που βρίσκεται στη συμβολή της Αγίας Σοφίας με την οδό Ερμού. Οι μελετητές υπογραμμίζουν «την επιτακτική ανάγκη αποκατάστασής του ώστε να είναι επισκέψιμο, και ενδεχόμενης λειτουργίας του ως μουσείο, καθώς και την ανακατασκευή των όψεων της διπλανής πολυκατοικίας.

Προτάσεις φυτεύσεων

Το μικροκλίμα, η τοπογραφία και η υπάρχουσα βλάστηση λαμβάνεται υπόψη στις προτάσεις που αφορούν τις φυτεύσεις οι οποίες σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να σηματοδοτούν τις επιμέρους ενότητες του άξονα.

Σχεδιάζονται νέες και ενισχύονται οι παλιές δενδροστοιχίες, συστάδες δένδρων, θάμνων και αρωματικών φυτών και λουλουδιών.

Οι δενδροστοιχίες της οδού Ερμού διατηρούνται και εμπλουτίζονται με μια ακόμη σειρά, ενώ κύριο χαρακτηριστικό της πρότασης είναι η σηματοδότηση του άξονα της οδού Αγίας Σοφίας με φλαμουριές.

Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις

Προβλέπεται σειρά ρυθμίσεων με στόχο την οργάνωση της κυκλοφορίας στην περιοχή και την ενίσχυση της χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς, των ποδηλάτων και των ταξί.

Το σύνολο του άξονα πεζοδρομείται πλήρως με αποτέλεσμα να υπάρχει αναγκαστική απώλεια σχεδόν 350 θέσεων παρόδιας στάθμευσης, το μεγαλύτερο τμήμα των οποίων καταργείται με την προτεινόμενη ανάπλαση και για το λόγο αυτό προτείνεται εναλλακτικά η απορρόφηση τους σε σταθμούς της περιοχής και σε χώρους δημόσιας στάθμευσης στη γύρω περιοχή.

Προτείνεται επίσης η αντιδρόμηση της οδού Κεραμοπούλου και η λειτουργία μιας νέας λεωφορειακής γραμμής, η οποία θα ακολουθεί μια κυκλική διαδρομή, (σταθμός μετρό Αγίας Σοφίας, Καρόλου Ντηλ, Εγνατία, Κεραμοπούλου, Παύλου Μελά και Προξένου Κορομηλά).

Επιπλέον περιλαμβάνεται κίνηση ποδηλάτων σε ειδικό δίκτυο ποδηλατόδρομου, θέσεις στάθμευσής τους, σε συνδυασμό με ενδεχόμενη λειτουργία συστήματος δανεισμού κοινόχρηστων ποδηλάτων.