Μπόλιασμα δένδρων: Είναι θεμιτές οι επεμβάσεις από δήμους;

«Ο εμβολιασμός εφαρμόστηκε πιλοτικά σε 100 δέντρα της περιοχής του κέντρου της πόλης και πραγματοποιήθηκε από εθελοντή γεωπόνο. Tο ποσοστό επιτυχίας αγγίζει το 70%, όπως μας ενημέρωσαν, ενώ με τον τρόπο που έγινε το μπόλιασμα, το χειρότερο που μπορεί να γίνει σε περίπτωση που δεν πετύχει, είναι το δέντρο να παραμείνει νεραντζιά, άρα δεν υπάρχει κίνδυνος για τα φυτά», δήλωσε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» ο Χρήστος Μαντζουράνης από το γραφείο Τύπου του Δήμου Ηρακλείου Αττικής.

«Τα πρώτα αποτελέσματα θα φανούν σε περίπου ένα έτος, ενώ θα χρειαστεί ακόμα ένας χρόνος για να πάρουμε τους πρώτους καρπούς. Θελήσαμε με αυτή μας την κίνηση να δώσουμε στον κόσμο καρπούς -που μπορεί να μην έχει την οικονομική ευχέρεια να αγοράσει-, αλλά και να απαλλαγούμε από τα ενοχλητικά νεράντζια που πέφτουν στους δρόμους και ρυπαίνουν. Αν τα πρώτα 100 δέντρα “πιάσουν”, τον επόμενο χρόνο θα διευρύνουμε τη δράση».

Η είδηση αυτή όμως γεννά αρκετά ερωτήματα. Πόσο ασφαλή για βρώση μπορεί να είναι τα λεμόνια που εκτίθενται σε καυσαέρια; Τι επιπτώσεις θα υπάρξουν στον περιβάλλοντα χώρο σε περίπτωση αποτυχίας, από την απώλεια πρασίνου; Γεωπόνοι και εξειδικευμένοι επιστήμονες ανέλαβαν να μας διαφωτίσουν.

Βασικό θέμα η παραγωγή οξυγόνου

Η πρώτη μου σκέψη ακούγοντας αυτή την είδηση είναι κατά πόσο τα λεμόνια που θα παραχθούν είναι ασφαλή για κατανάλωση. Δεν γνωρίζω κάποια έρευνα που να λέει αν και κατά πόσο μπορεί να εισχωρήσουν στους καρπούς των εσπεριδοειδών οι ρύποι (καυσαέρια, εξατμίσεις) στους οποίους εκτίθενται. Αν επρόκειτο για ελιές, ναι, εκεί γνωρίζουμε με σιγουριά ότι διεισδύουν.

Σημείο που χρειάζεται διερεύνηση είναι η μέτρηση του οξυγόνου που παράγει μία λεμονιά σε σύγκριση με μία νεραντζιά. Είναι το ίδιο, περισσότερο ή λιγότερο; Δεν ξέρω, αλλά θα ήθελα να μάθω. Δηλαδή αν μια νεραντζιά έχει π.χ. επάνω της 10.000 φύλλα, δουλεύουν για την παραγωγή οξυγόνου 10.000 φύλλα.

Η λεμονιά σαν δέντρο έχει πολύ λιγότερα φύλλα. Οπότε, τι επιπτώσεις μπορεί να υπάρξουν; Διερωτήθηκαν πόσα χρόνια θα περάσουν μέχρι αυτές οι λεμονιές να αποκτήσουν την ίδια φυλλωσιά που είχαν οι νεραντζιές; Ενδιάμεσα τι θα υπάρχει; Τίποτα. Είναι προτιμότερο, λοιπόν, οι δήμοι, όπως έφτιαξαν τους δημοτικούς λαχανόκηπους, να δημιουργήσουν έναν αστικό οπωρώνα και όχι να καλλιεργούν στα πεζοδρόμια.

Ταξιάρχης Ανδριτσόπουλος

γεωπόνος. https://taxiarxi.blogspot.gr/

Μπορεί να χαθούν δέντρα

H νεραντζιά είναι το ανθεκτικότερο δέντρο απ’ όλα τα υπόλοιπα εσπεριδοειδή, ακόμη και στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Εχει πιο συμμετρική ανάπτυξη και μικρότερο μέγεθος από τη λεμονιά ή την πορτοκαλιά.

Σε μελέτες αναφέρεται ότι για το μέγεθος και την κόμη της, για λόγους αισθητικής δηλαδή, επιλέχθηκε ως δέντρο για να κοσμεί τα νεοκλασικά κτίρια της Αθήνας.

Το ερώτημα όμως που προκύπτει με τον εμβολιασμό δέντρων νεραντζιάς από τον Δήμο Ηρακλείου, είναι κατά πόσο μπορεί να γίνει αυτό σε τόσο μεγάλη κλίμακα, ποιος θα το κάνει και αν το όλο εγχείρημα θα έχει επιτυχία. Μπορεί να υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αποτυχίας του εμβολιασμού. Μπορεί να χάσουμε δέντρα.

Ολα αυτά πρέπει να τα σκεφτεί κάποιος προτού ξεκινήσει τους εμβολιασμούς. Και χωρίς τις απαραίτητες αναλύσεις, πώς είμαστε σίγουροι ότι τα λεμόνια θα μπορούν να καταναλωθούν ασφαλώς, αφού τα δέντρα είναι εκτεθειμένα σε ρύπους;

Εφη Χαμακιώτη, γεωπόνος

Ηχηρό «όχι» στους εμβολιασμούς

Είμαι κάθετα αντίθετος με την αλλαγή που προωθούν οι δήμοι, για πολλούς και σημαντικούς λόγους. Το πρόβλημα δεν είναι στο αν θα πετύχουν οι εμβολιασμοί. Ο εμβολιασμός λεμονιάς πάνω σε νεραντζιά είναι επιτυχής και το δέντρο θα αποδώσει καρπούς μετά από 3-4 χρόνια. Οι αντιρρήσεις μου στηρίζονται στις αλλαγές που θα προκληθούν στον περιβάλλοντα χώρο.

Πρώτα απ’ όλα, θα αλλάξει η εμφάνιση των χώρων, από ένα έντονο πράσινο χρώμα που έχει η νεραντζιά σε ένα ανοιχτοπράσινο που έχει η λεμονιά. Η νεραντζιά διακρίνεται για το ωραίο σφαιρικό και εύκολα διαμορφούμενο σχήμα της, ενώ η λεμονιά αναπτύσσεται σε κύπελλο, όχι τόσο όμορφο εμφανισιακά και είναι δύσκολα ελεγχόμενο σε ύψος δέντρο. Απαιτούνται ειδικά και συνεχή κλαδέματα.

Η λεμονιά, σε αντίθεση με τη νεραντζιά, είναι δέντρο πολύ ευαίσθητο σε παγετούς και στην ασθένεια κορυφοξήρα, που εμφανίζει συνεχώς προβλήματα μερικής ή ακόμη και ολικής ξήρανσης των δέντρων, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα αισθητικής του τοπίου και μείωση του πράσινου.

Είναι ακόμη πολύ ευαίσθητη και στη φυλλόπτωση που προκαλείται από αντίξοες συνθήκες (έλλειψη νερού, θερμοί και ξηροί άνεμοι κ.λπ.). Για την καλή δε απόδοση και ποιότητα των λεμονιών απαιτούνται καλλιεργητικές φροντίδες (λίπανση, ψεκασμοί κ.λπ.), που δεν ενδείκνυνται σε χώρους πεζοδρομίων ή πάρκων και για περιβαλλοντικούς λόγους.

Θα ήθελα όμως να θέσω ένα ερώτημα: τι θα κάνουν άραγε οι παραγωγοί μας αν πράξουν το ίδιο κι άλλοι δήμοι; Η χώρα μας παράγει πολλά λεμόνια, τόσα που πολλά μένουν πάνω στα δέντρα. Η τιμή τους (εκτός του καλοκαιριού) είναι πολύ χαμηλή. Δεν θα μπορούσαν λοιπόν οι δήμοι να προμηθευτούν φτηνά λεμόνια μετά από συμφωνία με παραγωγούς, που αφήνουν τα λεμόνια τους αδιάθετα πάνω στα δέντρα;

Σταύρος Βέμμος

καθηγητής, διευθυντής Εργαστηρίου Δενδροκομίας Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Είναι ασφαλείς οι καρποί;

Θεωρώ εξαιρετικά απίθανο οι ρύποι να εισέρχονται στον καρπό, εξαιτίας του πάχους του φλοιού των εσπεριδοειδών. Δεν δίνω καμία συμβουλή παρά μόνον ότι οι καρποί, μετά τη συλλογή τους, θα πρέπει να σταλούν στο Χημείο του Κράτους για ανάλυση πριν από τη διάθεση στους καταναλωτές.

Δρ. Δημήτρης Μακρής

Δείτε ακόμη:

Δημοτικά ΜΜΕ: 7 αιτήματα βιωσιμότητας

Ακύρωση του άρθρου 17 ζητούν οι εργαζόμενοι στα δημοτικά ΜΜΕ

λέκτορας, Βιοχημεία Τροφίμων- Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Απαιτείται μελέτη

Στα δέντρα ενός μεγάλου εμπορικού εσπεριδοειδώνα, που είναι εμβολιασμένα συνήθως πάνω σε νεραντζιές, αν για κάποιο λόγο καταστραφεί ή ξεραθεί το εμβόλιο, θα «πετάξει» πάλι το υποκείμενο. Αρα και στην περίπτωση του Δήμου Ηρακλείου, το χειρότερο που μπορεί να γίνει είναι το δέντρο να παραμείνει νεραντζιά. Δεν ξέρω βέβαια με ποια πρακτική το κάνουν, αν τα έχουν κόψει πάρα πολύ, οπότε πιθανόν για να φτάσει το καθένα στην πρότερη κατάστασή του να χρειαστούν 2-3 χρόνια.

Επίσης, δεν μπορούμε να πούμε ότι, ναι, μειώνεται η γενετική παραλλακτικότητα των δέντρων που έχουμε, γιατί χρησιμοποιούν «μάτια» ή «μπόλια» από ένα-δύο μητρικά φυτά. Γιατί και οι νεραντζιές που υπάρχουν τώρα εκεί δεν ξέρουμε από πού έχουν προέλθει. Μπορεί και αυτές να είχαν προέλθει από πέντε μητρικά φυτά, οπότε δεν σημαίνει ότι είχαν μια μεγαλύτερη παραλλακτικότητα που τώρα μειώνεται, βάζοντας λεμονιές. Αυτό δεν μπορούμε να το συγκρίνουμε και να το πούμε.

Οσον αφορά το θέμα της μείωσης παραγωγής οξυγόνου και απορρόφησης ρύπων -αφού τα δύο δέντρα μεταξύ τους έχουν διαφορά σε επίπεδο φυλλωσιάς-, αν το εγχείρημα γίνει σε μεγάλη κλίμακα, πιστεύω ότι το αποτέλεσμα πάνω–κάτω θα ήταν το ίδιο με το αν κάποια στιγμή ο δήμος αποφάσιζε να κλαδέψει τα δέντρα μαζικά γιατί μπορεί να είχαν μεγαλώσει πολύ. Τώρα, κατά πόσο είναι ασφαλής η κατανάλωση αυτών των λεμονιών, θα το μάθουμε μόνο αν γίνουν μελέτες.

Δρ. Αναστασία Τσαγκαράκου

ερευνήτρια, διευθύντρια του Ινστιτούτου Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου

του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ

Το πράσινο απαιτεί σεβασμό και όχι λαϊκίστικη προσέγγιση

Το αστικό πράσινο είναι σοβαρό θέμα και θα πρέπει κάποτε να το αντιληφθούμε και να το αντιμετωπίζουμε έτσι. Με λύπη μου σας λέω ότι παλαιότερα θυμάμαι πολύ καλύτερο πράσινο και να το αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερο σεβασμό.

Δεν υπάρχει λόγος ο κάθε δήμος και ο κάθε γεωπόνος, έτσι, χωρίς γνώση τού τι σημαίνει πράσινο στην πόλη, να κάνει τέτοιες ενέργειες που δεν έχουν και νόημα. Δηλαδή τι, θα μαζέψει ο κόσμος δέκα λεμόνια και θα σωθεί από τη φτώχεια; Για μένα, είναι λαϊκίστικη προσέγγιση.

Οι νεραντζιές έχουν επιλεγεί για συγκεκριμένους λόγους και χρησιμοποιούνται στο αστικό πράσινο εδώ και δεκαετίες. Είναι πολύ ανθεκτικές, όμορφες, γίνονται δέντρα με συμμετρική κόμη, που δεν ενοχλεί τη διάβαση των πεζών.

Οι λεμονιές δεν είναι ανθεκτικές, έχουν άτσαλο σχήμα, κατεβαίνουν χαμηλά και χρειάζονται περισσότερη φροντίδα στα πάντα. Αν κουρέψεις αυστηρά τη λεμονιά, μετά δεν θα σου κάνει λεμόνια.

Εγώ καταδικάζω τέτοιες ενέργειες. Το αστικό πράσινο πρέπει να μπαίνει μετά από πολλή μελέτη και να ασχολούνται με αυτό ειδικοί, που έχουν και αισθητική και γνώση γεωπονίας.

Ο Δήμος Ηρακλείου λέει ότι έχει ποσοστό επιτυχίας 70%. Ξέρετε τι σημαίνει 30% απώλεια αστικού πρασίνου; Θα κουτσουρέψουν εκατό δέντρα και θα τους μείνουν εβδομήντα ζωντανά. Είναι τραγικό. Δέντρα μεγάλα, δέντρα που έχουν εγκατασταθεί, δέντρα που χαρίζουν στο αστικό πράσινο χαρακτήρα.

Θα ήθελα να σας εξηγήσω το εξής: Κάποια στιγμή για να πετάξει και να αναπτυχθεί το εμβόλιο θα αναγκαστούν να κόψουν το παλιό κλαδί. Ή μπορεί να το έχουν κάνει από πριν.

Μέχρι να μεγαλώσει το καινούργιο κλαδί, λοιπόν, και να γίνει σαν το παλιό, θέλει πάρα πολύ χρόνο και πολλή φροντίδα. Είναι σίγουρο ότι θα χάσουν μεγαλύτερο ποσοστό δέντρων απ’ ό,τι περιμένουν. Βεβαίως, λοιπόν, θα υπάρξουν επιπτώσεις στην παραγωγή οξυγόνου και απορρόφησης ρύπων, αφού θα μειώσουν το πράσινο.

Ενα θέμα ακόμη που χρήζει διερεύνησης είναι το κατά πόσο είναι ασφαλές να καταναλωθούν τα λεμόνια αυτά. Εμείς στο εργαστήριο κάνουμε τέτοιες έρευνες, αλλά δουλεύουμε με αρωματικά φυτά που χρησιμοποιούμε στον αστικό ιστό ή στην ταράτσα. Και έχουμε βρει ότι έχουν επιβάρυνση σε βαρέα μέταλλα όταν είναι π.χ. κοντά σε δρόμο.

Δεν μπορώ να σας πω με σιγουριά ότι τα λεμόνια μπορεί να έχουν απορροφήσει βαρέα μέταλλα και να είναι επικίνδυνα. Στην επιφάνειά τους σίγουρα θα έχουν. Αλλά δεν ξέρω αν θα έχουν περάσει μέσα στον χυμό. Τι θα γίνει αν κάποιος, λοιπόν, θελήσει να φτιάξει γλυκό του κουταλιού ή μαρμελάδα με αυτά;

Δρ Μαρία Παπαφωτίου (PhD)

καθηγήτρια, δ/ντρια Εργαστηρίου Ανθοκομίας & Αρχιτεκτονικής Τοπίου. Τμήμα Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής- Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πηγή: «Εφημερίδα των Συντακτών»