Πώς καθιερώθηκε η φράση το «φελέκι μου μέσα»

Πιθανόν η λέξη “φελέκι” έχει τουρκική ετυμηγορία από το “felek” και η αρχική της σημασία είναι “τύχη” οπότε όποιος την αναφωνεί τα έχει βάλει με την τύχη του.Επίσης, το “felek” ενδέχεται να έχει αραβική καταγωγή από το “falak” που σημαίνει ουράνια σφαίρα, τύχη, τροχιά. Οπότε όποια κι αν είναι η καταγωγή του, πάντα ο ομιλητής εκφράζει την αγανάκτησή του για την κακή του τύχη.

Να επισημανθεί ότι στο διήγημά του “Ο ξεπεσμένος δερβίσης” ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης σε κάποια σημεία έχει τη φράση “μπου ντουνιά τσαρκ φιλέκ” καθώς και τη συνέχεια της φράσης “Ἄσκ ὀλσούν τσιβιρινέκ” που μεταφράζονται ως “αυτός ο κόσμος είναι σφαίρα και γυρίζει” και “χαρά σ’ εκείνον που ξέρει να τον γυρίζει”.

“Ὑψηλὴ μορφή, μὲ λευκὸν σαρίκι, μὲ μαύρην χλαῖναν καὶ χιτῶνα χρωματιστόν, εἶχε σταθῆ ἐνώπιον τοῦ σαλεπτσῆ.

− Ποῦ, σ’ αὐτὸν τὸν κόσμο;

− Μποὺ ντουνιὰ τσὰρκ φιλέκ.

− Ἄσκ ὀλσούν… ὑπεψιθύρισεν ὁ σαλεπτσής.

Δὲν εἶχε γνωρίσει τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ τὸ ἔνδυμα. Κάθε ἄλλος θὰ τὸν ἐξελάμβανεν ὡς φάντασμα. Ἀλλ’ αὐτὸς δὲν ἐπτοήθη. Ἦτο ἀπ’ ἐκεῖνα τὰ χώματα” γράφει σε ένα σημείο ο Παπαδιαμάντης και σε άλλο:

“Μποὺ ντουνιὰ τσὰρκ φιλέκ. Αὐτὸς ὁ κόσμος εἶναι σφαῖρα καὶ γυρίζει” όπου μεταφράζει ο ίδιος τη φράση και λίγο πιο κάτω:

“Ἄσκ ὀλσοὺν τσιβιρινέκ. Χαρὰ σ’ ἐκεῖνον ποὺ ξέρει νὰ τὸν γυρίζῃ, τὸν κόσμον αὐτόν”.”− Ἔλα, σαλεπτσή, ποὺ νὰ πάρῃ…

− Μποὺ ντουνιά…”“Ἴσως νὰ εἶναι εὐνοούμενος τοῦ Χαλίφη, ἀρχιουλεμάς, σεϊχουλισλάμης.

Μποὺ ντουνιὰ τσὰρκ φιλέκ.“

Στο γλωσσάρι της κριτικής έκδοσης των Απάντων (επιμ. ΝΔ Τριανταφυλλόπουλου) αναφέρεται αναλυτικά η τουρκική παροιμία: Bu dünya çarkifelek tir, aşk olsun çevirene, η οποία μεταφράζεται: “Αυτός ο κόσμος είναι τροχός της τύχης, χαρά σ’ εκείνον που ξέρει να τον γυρίζει”.

Πηγή: enikos.gr