όλες-οι-αλλαγές-που-έγιναν-στο-δημόσιο-132124
ΔΗΜΟΣΙΟ | 29.12.2015 | 14:11

Όλες οι αλλαγές που έγιναν στο Δημόσιο τη χρονιά που φεύγει

Ήταν δύο μόλις ημέρες μετά τις εκλογές. Την Τρίτη 27 Ιανουαρίου 2015, λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του ως αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, ο Γιώργος Κατρούγκαλος, μιλώντας σε τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων ανακοινώνει την ανάκληση των απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων που προήλθαν από το απαράδεκτο μέτρο της διαθεσιμότητας ή κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Μια προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, που εν τέλει υλοποιήθηκαν περίπου τέσσερις μήνες μετά, με τον «νόμο Κατρούγκαλου». Με βασικό πυρήνα τις επαναπροσλήψεις των απολυμένων και διαθέσιμων του δημοσίου, δίνεται το «στίγμα» για αλλαγές στο δημόσιο τομέα προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης των αδικιών και τον «Εκδημοκρατισμό της Δημόσιας Διοίκησης», όπως ήταν ο τίτλος του νομοσχεδίου.

Αποκαταστάθηκαν εργασιακά περίπου 3.900 υπάλληλοι του Δημοσίου. Ανάμεσα τους σχολικοί φύλακες, καθαρίστριες του υπουργείου Οικονομικών, καθηγητές τεχνικών ειδικοτήτων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, διοικητικοί υπάλληλοι των πανεπιστημίων κ.ά.

Παράλληλα, μεταξύ άλλων, με το νομοσχέδιο:

-Καταργήθηκε το καθεστώς της επιστράτευσης απεργών

-Δόθηκε δυνατότητα στους υπαλλήλους Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου (ΙΔΑΧ) να συμμετάσχουν στη διαδικασία της εθελοντικής κινητικότητας

– Επανασυστάθηκε η Δημοτική Αστυνομία (με τα όποια προβλήματα προέκυψαν στη συνέχεια)

– Απλοποιήθηκαν διοικητικές διαδικασίες, μειώνοντας την γραφειοκρατία ως προς την αναζήτηση εγγράφων από πλευράς πολιτών.

– Επιδιώχθηκε ο εξορθολογισμός του πειθαρχικού δικαίου, σε μια κατεύθυνση αποκατάστασης της συνταγματικής τάξης και επαναφοράς του τεκμηρίου της αθωότητας. Και εδώ προέκυψαν οι μεγαλύτερες πολιτικές αντιδράσεις…

Πειθαρχικά

Οι έντονες διαμαρτυρίες περί «επιστροφής επίορκων» σχημάτισαν ένα «μέτωπο αντιπαράθεσης» μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Ως αποτέλεσμα, τον Οκτώβριο, ο «διάδοχος» του κ. Κατρούγκαλου στη θέση του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών, Χριστόφορος Βερναρδάκης, ανακοίνωσε τη διεύρυνση των περιπτώσεων αυτοδίκαιης αργίας στο Δημόσιο, με τη συγκεκριμένη ποινή να επιβάλλεται σε υπαλλήλους για τους οποίους υπάρχει αμετάκλητη δικαστική παραπομπή για κακουργήματα, αλλά και για αδικήματα όπως: υπεξαίρεση (κοινή και στην υπηρεσία), απάτη, εκβιασμός, πλαστογραφία, δωροδοκία, απιστία περί την υπηρεσία, καθώς και για οποιοδήποτε έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή έγκλημα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής.

Ήδη πάντως με τον «νόμο Κατρούγκαλου» προβλεπόταν η αυτοδίκαιη αργία σε: α) υπάλληλο που στερήθηκε την προσωπική του ελευθερία ύστερα από ένταλμα προσωρινής κράτησης ή δικαστική απόφαση, έστω και αν απολύθηκε με εγγύηση, β) υπάλληλο στον οποίο επιβλήθηκε ποινή οριστικής παύσης και γ) εκπαιδευτικό ή υπάλληλο που υπηρετεί σε σχολείο, σε βάρος του οποίου ασκήθηκε ποινική δίωξη για οποιοδήποτε έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή για οποιοδήποτε έγκλημα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής.

Αξιολόγηση

Ολική μεταστροφή σημειώθηκε στο δημόσιο τομέα αναφορικά με το σύστημα αξιολόγησης. Από τις «προκρούστειες λογικές», ο κ. Κατρούγκαλος θέλησε να εισάγει το μοντέλο των «360 μοιρών», δηλαδή της αμφίδρομης αξιολόγησης: το καλύτερο, θεωρητικά, σύστημα που έχει λειτουργήσει στον ιδιωτικό τομέα.

Το μοντέλο αυτό, αποτυπώθηκε πρόσφατα στο νομοσχέδιο «Διαφάνεια, Αξιοκρατία και Αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης», που κατάρτισε ο κ. Βερναρδάκης. Η αξιολόγηση πλέον δεν διαθέτει τιμωρητικές λογικές, αντιθέτως δίνει κίνητρα στους εργαζόμενους. Το νομοσχέδιο ολοκλήρωσε τον κύκλο διαβούλευσης, συγκεντρώνοντας θετικά σχόλια από τους πολίτες.

Παράλληλα, διαμορφώθηκε το νέο πλαίσιο επιλογής προϊσταμένων.

Σημαντικότερη όμως μεταρρύθμιση του νομοσχεδίου, ήταν η σύσταση του Εθνικού Μητρώου Επιτελικών Στελεχών, μέσα από το οποίο θα επιλέγονται πρόσωπα για την κάλυψη όλων των νευραλγικών θέσεων του δημοσίου, έως και τις θέσεις γενικών γραμματέων υπουργείου. Το νομοσχέδιο αναμένεται να ψηφιστεί άμεσα με την έναρξη του 2016.

Μισθολόγιο

Τελευταία νομοθετική πρωτοβουλία για το υπουργείο Εσωτερικών το 2015, το νέο μισθολόγιο. Με το νέο σύστημα αμοιβών στο δημόσιο, αποσυνδέθηκε το μισθολόγιο με το βαθμολόγιο και θεσπίστηκαν ταυτόχρονα διαφορετικά μισθολογικά κλιμάκια -13 για υπαλλήλους ΥΕ και ΔΕ και 19 για υπαλλήλους ΤΕ και ΠΕ, ανάλογα με την υπηρεσία και τα τυπικά τους προσόντα- ενώ προβλέφθηκε τριετής από διετή που είναι σήμερα μισθολογική εξέλιξη των υπαλλήλων ΔΕ και ΥΕ κατηγορίας, ενώ παραμένει η διετής για τους υπαλλήλους των ΠΕ και ΤΕ κατηγοριών. Ταυτόχρονα, όμως, το μισθολόγιο συνδέθηκε με την αξιολόγηση, εξέλιξη που αποτελεί και την μεγάλη αντίφαση του νομοσχεδίου.

Ακόμη, αυξήθηκε το επίδομα θέσης ευθύνης οριζόμενο σε 1.000 ευρώ για τον Γενικό Διευθυντή, 450 ευρώ για τον Διευθυντή, 350 ευρώ για τον υποδιευθυντή και 300 ευρώ για τον Τμηματάρχη. Με αυτόν τον τρόπο και καθώς όπως αναφέρεται στα συνοδευτικά του νομοσχεδίου κείμενα: «προβλέπεται η σύνδεση του μισθολογίου των υπαλλήλων με την περιγραφή, βαθμολόγηση και αξιολόγηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας», υλοποιείται η παροχή κινήτρων για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στο Δημόσιο, το γνωστό, δηλαδή, μπόνους παραγωγικότητας το οποίο, ωστόσο, όπως έχει γράψει η aftodioikisi.gr, θα οδηγήσει σε δεύτερο χρόνο και σε μειώσεις μισθών πολλών δημοσίων υπαλλήλων.

Το ύψος των μισθών

Ο βασικός μισθός για υπαλλήλους ΥΕ καθορίζεται σε 780 ευρώ, ενώ για τους υπαλλήλους ΔΕ σε 780 ευρώ επί συντελεστή 1,10 (858 ευρώ), για ΤΕ 780 ευρώ με συντελεστή 1,33 (1.037 ευρώ) και για ΠΕ 780 ευρώ επί 1,40 (1.092 ευρώ).

Η οικογενειακή παροχή για ανήλικα τέκνα, ή ανίκανα να εργαστούν και με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50%, ή για παιδιά που σπουδάζουν και δεν έχουν ξεπεράσει το 24 έτος της ηλικίας τους καθορίζεται σε 50 ευρώ για το ένα τέκνο, 70 ευρώ συνολικά για τα δύο τέκνα, 120 ευρώ συνολικά για τα τρία τέκνα, 170 ευρώ για τα τέσσερα τέκνα και επιπρόσθετα 70 ευρώ για κάθε ένα επιπλέον τέκνο.

Μνημόνιο

Δεν μπορούμε, βεβαίως, από την ανασκόπηση του 2015 να παραλείψουμε το Τρίτο Μνημόνιο. Ας θυμίσουμε τι αναφέρουν οι διατάξεις του σχετικού νόμου για την Δημόσια Διοίκηση, καθώς… θα τα βρούμε μπροστά μας:

Αναλυτικότερα, ολόκληρο το τμήμα του ΦΕΚ Α’ 94/2015 (σελ 103-104) που αναφέρεται στην Δημόσια Διοίκηση:

Οι αρχές προτίθενται να εκσυγχρονίσουν και να ενισχύσουν σημαντικά την ελληνική διοίκηση και να εφαρμόσουν, σε στενή συνεργασία με την της Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα πρόγραμμα οικοδόμησης ικανοτήτων και αποπολιτικοποίησης της ελληνικής διοίκησης.

Προς τούτο, σε συνέχεια της επιστολής της 20ής Ιουλίου που εστάλη από τις αρχές προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα καθοριστεί διεξοδική τριετής στρατηγική για μεταρρυθμίσεις μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015 (βασικό παραδοτέο) σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με πλήρη αξιοποίηση κάθε διαθέσιμης τεχνικής συνδρομής. Τα βασικά στοιχεία της στρατηγικής αυτής θα είναι η αναδιοργάνωση των διοικητικών δομών, ο εξορθολογισμός των διοικητικών διαδικασιών, η βελτιστοποίηση των ανθρώπινων πόρων, η ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, η ηλεκτρονική δημόσια διοίκηση (egovernment), και μια επικοινωνιακή στρατηγική.

Τα βασικά παραδοτέα θα είναι ο ενισχυμένος συντονισμός των πολιτικών, καλύτερες διαδικασίες προσλήψεων για διευθυντικά στελέχη, προγραμματισμός των ανθρώπινων πόρων για την έγκαιρη αξιολόγηση και κάλυψη των αναγκών σε προσλήψεις, μια δημοσιονομικά ουδέτερη μεταρρύθμιση του μισθολογίου, ένα σύγχρονο σύστημα αξιολόγησης των επιδόσεων, η ενίσχυση των μονάδων άσκησης πολιτικής σε βασικούς τομείς, μια σημαντική αναβάθμιση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης σε αμφότερα τα επίπεδα με σκοπό την ενίσχυση της τοπικής αυτονομίας και τον εξορθολογισμό των διοικητικών διαδικασιών των τοπικών αρχών· ο εξορθολογισμός των κρατικών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων τοπικής ιδιοκτησίας· και ο εκσυγχρονισμός των διαδικασιών προσλήψεων, η βελτίωση της κινητικότητας στον δημόσιο τομέα με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων.

Ως προαπαιτούμενα, οι αρχές θα ευθυγραμμίσουν τις μη μισθολογικές παροχές όπως οι ημερήσιες αποζημιώσεις, οι δαπάνες ταξιδίου και άλλα ευεργετήματα, με τις βέλτιστες πρακτικές που επικρατούν στην ΕΕ, με ισχύ από 1ης Ιανουαρίου 2016.

Έως τον Σεπτέμβριο του 2015, οι αρχές θα εγκρίνουν νομοθετικά το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης του «ΟΑΣΑ – Συγκοινωνίες Αθηνών» το οποίο έχει συμφωνηθεί με τους θεσμούς (βασικό παραδοτέο).

Έως τον Οκτώβριο του 2015, οι αρχές θα προβούν σε μεταρρύθμιση του ενιαίου μισθολογίου, με ισχύ από 1ης Ιανουαρίου 2016, καθορίζοντας τις βασικές παραμέτρους με δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο, με βάση τους συμφωνηθέντες στόχους για τα μισθολογικά κονδύλια και με συστηματική εφαρμογή σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα, περιλαμβανομένης της αποσυμπίεσης της μισθολογικής κατανομής σε ολόκληρο το μισθολογικό φάσμα σε συνάρτηση με τις δεξιότητες, τις επιδόσεις και τις αρμοδιότητες και την θέση του προσωπικού (βασικό παραδοτέο) και σε ευθυγράμμιση των αδειών με τις βέλτιστες πρακτικές που επικρατούν στην ΕΕ. Έως το 2018 το τρέχον «κλαδικό» σύστημα θα υποστεί μεταρρύθμιση με σκοπό μια βελτιωμένη δομή με περιγραφές καθηκόντων η οποία και θα αντανακλάται στο μισθολόγιο. Οι αρχές θα θεσπίσουν νομοθεσία έως τον Νοέμβριο του 2015 για την έκδοση όλης της δευτερογενούς νομοθεσίας για την εφαρμογή της μεταρρύθμισης του μισθολογίου και έως τον Ιούνιο του 2016 για τον εξορθολογισμό των ειδικών μισθολογίων με ισχύ το 2017.

Στηριζόμενες στις συμβουλές διεθνών εμπειρογνωμόνων υπό τον συντονισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι αρχές:

i) έως τον (Οκτώβριο του 2015), θα επανεξετάσουν και θα αρχίσουν να εφαρμόζουν τη νομοθεσία για την επιλογή διευθυντικών στελεχών (βασικό παραδοτέο). Η επιλογή διευθυντικών στελεχών θα ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2016, με επιλογή Γενικών Διευθυντών έως τον Δεκέμβριο του 2015 και Διευθυντών έως τον Μάιο του 2016. Η μεταρρύθμιση θα βασίσει την πρόσληψη διευθυντικών στελεχών στην αξία και τις ικανότητές τους, με αποσύνδεση της τεχνικής εφαρμογής από τις πολιτικές αποφάσεις, ενώ θα τροποποιήσει επίσης το καθεστώς των Γενικών Γραμματειών και άλλων ανώτατων κλιμακίων διοίκησης στους δημόσιους οργανισμούς, περιλαμβανομένων των κρατικών επιχειρήσεων, με σκοπό την αποπολιτικοποίηση και την βελτίωση της θεσμικής μνήμης και, παράλληλα, την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της ορθής εκχώρησης εξουσιών,

ii) έως τον Νοέμβριο του 2015, θα νομοθετήσουν το νέο πλαίσιο αξιολόγησης των επιδόσεων όλου του προσωπικού, με σκοπό την καλλιέργεια ενός πνεύματος επίτευξης αποτελεσμάτων.

Έως τον Οκτώβριο του 2015, οι αρχές θα καθορίσουν, εντός της νέας Μεσοπρόθεσμης Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΔΣτρ), ανώτατα όρια για τις μισθολογικές δαπάνες και τα επίπεδα απασχόλησης στο δημόσιο που να συνάδουν με την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και με την εξασφάλιση φθίνουσας πορείας για τις δημόσιες δαπάνες σε σχέση με το ΑΕΠ κατά την περίοδο 2016-2019 (βασικό παραδοτέο). Προς τούτο, οι αρχές δεσμεύονται να συνεχίσουν τον κανόνα των αποχωρήσεων το 2016, ενώ ο συντελεστής για τα έτη 2017-2019 θα καθοριστεί στην ΜΔΣτρ που θα εγκριθεί τον Οκτώβριο του 2015. Για τις επόμενες φορές, ο κανόνας των αποχωρήσεων θα αναθεωρείται ετησίως στο πλαίσιο της ΜΔΣτρ για τα έτη που έπονται του επομένου (t+2).

Έως τον Νοέμβριο του 2015, η υφιστάμενη Γενική Γραμματεία Συντονισμού θα ενισχυθεί ώστε να εξασφαλιστεί ο αποτελεσματικός προγραμματισμός και συντονισμός του κυβερνητικού έργου, των νομοθετικών πρωτοβουλιών, της παρακολούθησης της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων και των λειτουργιών αρμπιτράζ σε όλες τις πολιτικές.

Έως τον Δεκέμβριο του 2015, οι αρχές θα θεσπίσουν ένα νέο σύστημα μόνιμης κινητικότητας. Το σύστημα θα προωθήσει την χρήση της περιγραφής καθηκόντων και θα συνδέεται με μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων που θα περιλαμβάνει όλες τις κενές θέσεις. Την τελική απόφαση για την κινητικότητα του προσωπικού θα λαμβάνει η εκάστοτε υπηρεσία. Με τον τρόπο αυτόν θα εξορθολογιστεί η κατανομή πόρων καθώς και η στελέχωση σε ολόκληρο τον τομέα της γενικής κυβέρνησης.

Οι αρχές θα συνεχίσουν να εντοπίζουν παράνομες προσλήψεις, ασφαλιστικά μέτρα, καθώς και πειθαρχικές υποθέσεις και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα.

Οι αρχές, με τη συνδρομή τεχνικής βοήθειας, θα θέσουν σε εφαρμογή πρόγραμμα βελτίωσης της πρόσβασης των πολιτών στη δικαιοσύνη. Αυτό περιλαμβάνει μακροπρόθεσμο σχέδιο κωδικοποίησης των κυριότερων νομοθεσιών που θα προταθεί έως τον Μάρτιο του 2016 και θα έχει εφαρμοστεί πλήρως έως τον Ιούνιο του 2018. Το πρόγραμμα αυτό περιλαμβάνει επίσης τη δημιουργία ηλεκτρονικής πύλης που θα παρέχει πρόσβαση στη νομοθεσία, τόσο στη δημοσιευμένη μορφή της (ΦΕΚ) όσο και στην ενοποιημένη εκδοχή των διαφόρων διατάξεων, έως τον Δεκέμβριο του 2016.