κατάρρευση-silicon-valley-bank-το-εφιαλτικό-φάντασμ-1150692
ΚΟΣΜΟΣ | 14.03.2023 | 16:50

Κατάρρευση Silicon Valley Bank: Το εφιαλτικό «φάντασμα» του 2008

H πτώχευση τις τελευταίες ημέρες της Silicon Valley Bank και δύο μικρότερων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, της Signature Bank και της Silvergate Bank, έχουν προκαλέσει «ρίγη» πανικού στον τραπεζικό κόσμο και, ευρύτερα, στον κόσμο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ελάχιστα χρόνια από την συστημική κρίση του 2008, που είχε εμφανιστεί με την μορφή της κατάρρευσης της αμερικανικής αγοράς ακινήτων, για να μεταδοθεί σαν φωτιά σε ξερόχορτα σε όλον τον κόσμο, με διαφορετικές μορφές.

Τα τελευταία 24ωρα, από την Ουάσιγκτον μέχρι τις Βρυξέλλες, βρίσκεται σε εξέλιξη μία μεγάλη επιχείρηση «διασκέδασης» του τρόμου, εκ μέρους των κυβερνήσεων.

Όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, οι αμερικανικές αρχές προχώρησαν την Κυριακή, σε έκτακτα μέτρα για να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα.

Στις ΗΠΑ

Ύστερα από ένα δραματικό σαββατοκύριακο, οι ρυθμιστικές αρχές ανακοίνωσαν ότι οι πελάτες της τράπεζας που κατέρρευσε θα έχουν πρόσβαση σε όλες τις καταθέσεις τους από την Δευτέρα και σύστησαν ένα νέο μηχανισμό διευκόλυνσης προκειμένου να δοθεί στις τράπεζες πρόσβαση σε κεφάλαια έκτακτης ανάγκης.

Η αμερικανική κεντρική τράπεζα (Fed) κατέστησε επίσης ευκολότερο το να δανειστούν οι τράπεζες από αυτή σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Ενώ τα μέτρα προσέφεραν την Δευτέρα κάποια ανακούφιση για τις εταιρίες της Silicon Valley και τις διεθνείς αγορές, οι ανησυχίες για τους ευρύτερους τραπεζικούς κινδύνους παραμένουν και έχουν δημιουργήσει αμφιβολίες για το εάν η Fed θα εμμείνει στο σχέδιό της για επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων.

Οι ρυθμιστικές αρχές κινήθηκαν επίσης άμεσα για να κλείσουν τη Signature Bank της Νέας Υόρκης, που έχει υποστεί πιέσεις τις τελευταίες ημέρες.

Χρηματιστηριακά «μακροβούτια»

Οι ανησυχίες για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο βάρυναν την Δευτέρα τις τραπεζικές μετοχές στην Ασία, με την ιαπωνική Mitsubishi UFJ να υποχωρεί σε χαμηλό δύο μηνών και την DBS στη Σιγκαπούρη σε χαμηλό τεσσάρων μηνών.

Ο ευρωπαϊκός τραπεζικός δείκτης σημείωσε νωρίτερα βουτιά 4,3%, έχοντας υποχωρήσει την Παρασκευή κατά 3,78% και οδεύει προς τη μεγαλύτερη διήμερη πτώση του από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Η μετοχή της γερμανικής Commerzbank σημείωσε πτώση 7,5% ενώ της Credit Suisse κατά 7,8%.

Στις 11:40 την Δευτέρα ώρα Ελλάδας, το Παρίσι κατέγραψε πτώση 2,95%, η Φρανκφούρτη υποχώρησε κατά 3,12%, το Λονδίνο 2,43% και το Μιλάνο 4,60%.

Πιέσεις

Η παρέμβαση της κυβέρνησης Μπάιντεν αποτυπώνει το πώς η αδιάκοπη εκστρατεία της Fed και άλλων μεγάλων κεντρικών τραπεζών να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό ασκεί πιέσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τις διεθνείς αγορές.

Η Silicon Valley Bank (SVB), στήριγμα της οικονομίας των νεοφυών επιχειρήσεων, ήταν προϊόν των δεκαετιών φθηνού χρήματος, με συγκεκριμένους κινδύνους που την κατέστησαν ιδιαιτέρως ευάλωτη.

Η κατάρρευση της SVB – η μεγαλύτερη τραπεζική κατάρρευση από το 2008 – προκάλεσε ανησυχίες για το εάν οι πελάτες από μικρές επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να πληρώσουν το προσωπικό τους, με την FDIC να προστατεύει καταθέσεις μόνο έως 250.000 δολάρια. Περίπου το 89% των 175 δισεκ. δολαρίων που έχει ως καταθέσεις η SVB ήταν ανασφάλιστο στα τέλη του 2022, σύμφωνα με τη FDIC.

Όλοι οι καταθέτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των οποίων τα κεφάλαια υπερβαίνουν το ανώτατο όριο ασφάλισης από το κράτος, θα καλυφθούν, σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση αργά την Κυριακή από την υπουργό Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν, τον επικεφαλής της Fed Τζερόμ Πάουελ και τον πρόεδρο της FDIC Μάρτιν Γκρούενμπεργκ.

Υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι τα μέτρα που ελήφθησαν θα προστατεύσουν τους καταθέτες προσφέροντας επιπλέον στήριξη στο ευρύτερο τραπεζικό σύστημα, αλλά αξιωματούχοι και ρυθμιστικές αρχές συνεχίζουν να παρακολουθούν τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. «Δεν διασώζονται οι επιχειρήσεις. Προστατεύονται οι καταθέτες», δήλωσε ο αξιωματούχος.

Στην ΕΕ

Οι τράπεζες της ευρωζώνης είναι σε καλή κατάσταση και δεν είναι άμεσα εκτεθειμένες στη Sillicon Valley, τόνισε τη Δευτέρα ο πρόεδρος του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις Βρυξέλλες.

Η κατάρρευση της τράπεζας Sillicon Valley (SVB) στις ΗΠΑ συζητήθηκε στη συνεδρίαση του Eurogroup.

«Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε προσεκτικά την κατάσταση», δήλωσε ο Πασκάλ Ντόναχιου, σημειώνοντας ότι τα προβλήματα προκύπτουν από το συγκεκριμένο επιχειρηματικό μοντέλο της SVB, αλλά η εικόνα στην Ευρώπη είναι πολύ διαφορετική.

Πρόσθεσε ότι οι τράπεζες στην Ευρώπη είναι γενικά σε καλή κατάσταση, διότι έχουν ενισχυθεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια, βρίσκονται υπό την στενή επίβλεψη των εθνικών και ευρωπαϊκών αρχών και στο πλαίσιο της Επιτροπής της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία εφαρμόζονται οι κανόνες σε όλες τις τράπεζες της ΕΕ.

«Δεν υπάρχει άμεση έκθεση στο SVB, αλλά αυτό είναι μια υπενθύμιση για εμάς ότι μπορεί στο τραπεζικό σύστημα να υπάρξει σοκ ανά πάσα στιγμή, γι’ αυτό είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε την ανθεκτικότητα του τραπεζικού μας συστήματος», ανέφερε ο πρόεδρος του Eurogroup.

Από την πλευρά του, ο επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι ανέφερε ότι η οικονομία της ευρωζώνης βρίσκεται φέτος σε ελαφρώς καλύτερη κατάσταση από το αναμενόμενο (πριν από λίγους μήνες), ωστόσο τόνισε ότι η αβεβαιότητα παραμένει πολύ υψηλή.

Σχετικά με την κατάρρευση της SVB, ο Π. Τζεντιλόνι τόνισε ότι στην ΕΕ η παρουσία αυτής της τράπεζας είναι πολύ περιορισμένη και επομένως δεν φαίνονται άμεσες συνέπειες. «Φυσικά παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις και έχουμε σημειώσει την αποφασιστική αντίδραση της αμερικανικής αρχής», πρόσθεσε.

Οι εκτιμήσεις

«Οι πρόσφατες εξελίξεις αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα (η Fed) να απόσχει από την αύξηση των επιτοκίων της την 22η Μαρτίου», στην προσεχή συνεδρίαση του συμβουλίου νομισματικής πολιτικής της, συνόψισαν σε σημείωμά τους αναλυτές της Wells Fargo.

Αναμένουν πλέον τα επιτόκια να διατηρηθούν στο τρέχον επίπεδό τους, στο φάσμα από το 4,50 ως το 4,75%.

Οι προσδοκίες αυτές αντανακλούν ταχύτατη και θεαματική αντιστροφή της κατάστασης που επικρατούσε μόλις μια εβδομάδα νωρίτερα. Ο πρόεδρος της Federal Reserve, ο Τζερόμ Πάουελ, προειδοποιούσε πως ο πληθωρισμός παρέμενε επίμονα υψηλός και ότι τα επιτόκια υπήρχε περίπτωση να αυξηθούν περισσότερο από ό,τι προβλεπόταν.

Η μεγάλη πλειονότητα των παραγόντων της αγοράς προέβλεπε έτσι μεγάλη αύξηση, μισής εκατοστιαίας μονάδας (ή 50 μονάδων βάσης). Διπλάσια από την προηγούμενη, που ήταν ένα τέταρτο της εκατοστιαίας μονάδας (25 μονάδες βάσης).

«Πιο προοδευτική προσέγγιση»

«Η εβδομάδα άρχισε με τον Τζερόμ Πάουελ να αφήνει να εννοηθεί (…) ακόμη πιο επιθετική πολιτική αντίδραση και τελείωσε με την κατάρρευση δυο αμερικανικών τραπεζών μεσαίου μεγέθους», της SVB και της Signature Bank, συνόψισε ο Νιλ Σίαρινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος στην Capital Economics, σε ενημερωτικό σημείωμά του.

Κατά την εκτίμησή του, «οι καθυστερήσεις με τις οποίες η πολιτική (της κεντρικής τράπεζας) φέρνει αποτέλεσμα είναι ένας λόγος να υιοθετηθεί πιο προοδευτική προσέγγιση (…) ξεκινώντας από τώρα».

Καθώς η τρέχουσα προτεραιότητα της Fed είναι να μειώσει τον πληθωρισμό, που έφθασε το 6,4% σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο, κατά τον δείκτη αναφοράς CPI. Τα δεδομένα για τον Φεβρουάριο αναμένεται να δημοσιοποιηθούν αργότερα σήμερα.

Για αυτόν τον λόγο αυξάνει εδώ κι έναν χρόνο το βασικό κατευθυντήριο επιτόκιό της, που ακρίβυνε το κόστος των πιστώσεων για να μειωθεί η κατανάλωση. Απόφαση με περιορισμένη αποτελεσματικότητα μέχρι τώρα.

Ωστόσο ο αντίκτυπος των ενεργειών της περνούν μήνες προτού γίνει πλήρως αισθητός. Και το κόκκινο πανί της ύφεσης επισείεται συχνά.

Η Fed είναι έτοιμη «να σφίξει ώσπου κάτι να σπάσει. Η κατάρρευση της SVB και η κρατικοποίηση της Signature Bank είναι ενδείξεις πως κάτι έχει αρχίσει να συμβαίνει», σχολιάζει ο Τζον Κάραβαν, οικονομολόγος της Oxford Economics.

«Ας μη βιαστούμε»

Μπορεί να μην είναι τα δεδομένα για τον πληθωρισμό, ούτε για την απασχόληση, αλλά οι πτωχεύσεις τραπεζών το στοιχείο που θα βαρύνει περισσότερο στην πολιτική της Fed.

Η Fed δεν μπορεί να αυξήσει ακόμη περισσότερο τα επιτόκιά της παρά μόνο «αν οι χρηματαγορές και το τραπεζικό σύστημα παρουσιάσουν ενδείξεις σταθεροποίησης», σύμφωνα με τους αναλυτές της Wells Fargo.

Κάποιοι ωστόσο εφιστούν την προσοχή: «αυτοί που νομίζουν πως η Fed θα βάλει τέλος στον κύκλο της περιοριστικής πολιτικής της νωρίτερα λόγω των τρεχουσών αναταράξεων στον τραπεζικό τομέα μπορεί να απατώνται», επισήμανε ο Γκρέγκορι Ντάκο, οικονομολόγος της EY Parthenon, σε σημείωμά του.

Καθώς μολονότι «οι πρόσφατες εξελίξεις πιθανόν θα ευνοούσαν αύξηση των επιτοκίων» κατά 25 μονάδες βάσης, «ας μη βιαστούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης», πρόσθεσε.

Το ένα τρίτο και πλέον των παραγόντων της αγοράς αναμένει παύση την επόμενη εβδομάδα, για πρώτη φορά από το 2022, κατά την εκτίμηση της CME Group. Τα άλλα δύο τρίτα πάντως αναμένουν αύξηση 25 μονάδων βάσης.

Κύμα αναλήψεων πανικού -«bank run»- προκάλεσε την πτώχευση τριών αμερικανικών τραπεζών την περασμένη εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένης της SVB, που αδυνατούσε να αντεπεξέλθει στα αιτήματα των πελατών της να τους δώσει πίσω τα χρήματά τους κι έκλεισε την Παρασκευή με απόφαση των εποπτικών αρχών.

Οι τελευταίες ανακοίνωσαν την Κυριακή σειρά μέτρων για να καθησυχαστούν οι αποταμιευτές και οι επιχειρήσεις για την σταθερότητα του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος, εγγυώμενες ιδίως τη δυνατότητα ανάληψης όλων των καταθέσεων στην SVB.

Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια: Άνοδο καταγράφουν οι μετοχές στο ξεκίνημα των συναλλαγών

Οι μετοχές των εταιριών ακινήτων και τεχνολογίας οδήγησαν σε άνοδο τις ευρωπαϊκές αγορές την Τρίτη στο ξεκίνημα των συναλλαγών ύστερα από ξεπούλημα τριών ημερών στον απόηχο της κατάρρευσης της Silicon Valley Bank.

Ο πανευρωπαϊκός δείκτης STOXX 600 σημείωσε άνοδο 0,1% στις 10:13 ώρα Ελλάδας, αφού μία ημέρα νωρίτερα κατέγραψε βουτιά 2,4%.

Οι μετοχές των εταιριών ακινήτων και τεχνολογίας κατέγραψαν άνοδο 1,1% και 0,4% αντίστοιχα.

Ο ευρωπαϊκός τραπεζικός δείκτης σημείωσε απώλειες 0,6% αφού χθες κατέγραψε τη μεγαλύτερη εδώ και πάνω από ένα χρόνο ποσοστιαία πτώση του.