μ-παφίλης-η-συμβολή-των-δευα-στην-ανάπ-215118

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ - 'ΑΡΘΡΑ | 01.06.2014 | 23:26

Μ. Παφίλης: Η συμβολή των ΔΕΥΑ στην ανάπτυξη του τομέα ύδρευσης- αποχέτευσης και οι προοπτικές μετά τον «Καλλικράτη»

Για το έργο και η συμβολή των Δ.Ε.Υ.Α. στην ανάπτυξη του τομέα ύδρευσης- αποχέτευσης αλλά και για τις προοπτικές των Δ.Ε.Υ.Α. μετά τον «Καλλικράτη» κάνει λόγο σε άρθρο του στην aftodioikisi.gr o κ. Μανώλης Παφίλης, μέλος του διοικητικούς συμβουλίου της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ).

Το πλήρες κείμενο του άρθρου του κ. Παφίλη στην aftodioikisi.gr είναι το εξής:

Στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 ο τομέας ύδρευσης-αποχέτευσης (και ιδιαίτερα ο τομέας αποχέτευσης) στη χώρα μας παρουσίαζε σημαντική υστέρηση σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαїκές χώρες. Οι υπηρεσίες ύδρευσης-αποχέτευσης παρέχονταν από τους ΟΤΑ α΄ βαθμού, με όλα τα προβλήματα που συνεπάγονταν η κατάσταση αυτή (μεγάλη γραφειοκρατία, έλλειψη ευελιξίας, έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και της απαραίτητης τεχνογνωσίας, περιορισμένοι πόροι που με δυσκολία αξιοποιούνταν κ.α.). Η κατάσταση αυτή που είχε σημαντικές κοινωνικές και, κυρίως, περιβαλλοντικές επιπτώσεις κι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, οδήγησε την Πολιτεία στην παροχή κινήτρων στους Δήμους (πλην Αθήνας και Θεσσαλονίκης) ώστε να ιδρύσουν αυτοτελείς και ευέλικτες δημοτικές επιχειρήσεις, τις Δ.Ε.Υ.Α., με αποκλειστικό αντικείμενο την ύδρευση και αποχέτευση της περιοχής αρμοδιότητας τους. Η παροχή αυτών των κινήτρων δόθηκε μέσω του ν. 1069/80 που αποτελεί μέχρι σήμερα το βασικό θεσμικό πλαίσιο των Δ.Ε.Υ.Α. κι ο οποίος παρά τα μειονεκτήματά του που κατά καιρούς επισημάνθηκαν από τις Δ.Ε.Υ.Α. και την Ε.Δ.Ε.Υ.Α. λειτούργησε ικανοποιητικά ως βασικό εργαλείο βελτίωσης και εκσυγχρονισμού του τομέα ύδρευσης-αποχέτευσης.

Οι Δ.Ε.Υ.Α. σύμφωνα με τον ν. 1069/80 (αρ. 1) και το Δημοτικό Κώδικα (αρ. 252 παρ. 4) είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου και συγκεκριμένα δημοτικές επιχειρήσεις ειδικού σκοπού που λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Οι Δ.Ε.Υ.Α. έχουν εξαιρεθεί από το δημόσιο τομέα με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 του αρ. 51 του ν. 1892/1990 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα , λειτουργούν με ανταποδοτικότητα, έχουν ίδια έσοδα και δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.

Για να έχουμε μία εικόνα της εξέλιξης των Δ.Ε.Υ.Α. από άποψη αριθμητική σε σχέση με τους νόμους που επέφεραν αλλαγές στον τομέα ύδρευσης-αποχέτευσης ως συνέπεια των αλλαγών στον αυτοδιοικητικό χάρτη, θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε τα εξής:

Το 2010 και δώδεκα περίπου χρόνια μετά την εφαρμογή του «Καποδίστρια» λειτουργούσαν 227 Δ.Ε.Υ.Α. που εξυπηρετούσαν πληθυσμό 4.300.000 κατοίκων. Σήμερα, και μετά την εφαρμογή του «Καλλικράτη» λειτουργούν 130 Δ.Ε.Υ.Α. κι εξυπηρετούν 5.221.077 κατοίκους σε 3.796 Δημοτικά Διαμερίσματα, δηλ. τον μισό περίπου πληθυσμό της χώρας μας.

Στα 30 και πλέον χρόνια της λειτουργίας τους οι Δ.Ε.Υ.Α. προέβησαν σε επενδύσεις 10,8 δις περίπου (σημερινές τιμές), συμβάλλοντας τόσο στη δημιουργία σύγχρονων υποδομών στην περιφέρεια όσο και στην προστασία του περιβάλλοντος και την προστασία της δημόσιας υγείας. Δεν θα ήταν υπερβολή αν ισχυριζόμασταν ότι οι Δ.Ε.Υ.Α. συγκαταλέγονται στους φορείς που συνέβαλαν καθοριστικά στην τήρηση των κυριότερων περιβαλλοντικών Οδηγιών στη χώρα μας (Οδηγία 60/2000/ΕΕ και 91/271/ΕΕ,κ.α.). Επίσης, η λειτουργία τους , ο προγραμματισμός και ο σχεδιασμός των έργων τους έχουν ως σοβαρό κριτήριο την αειφόρο ανάπτυξη, αφού έχουν δρομολογήσει έργα διαχείρισης υδατικών πόρων που ανταποκρίνονται στις αρχές και κατευθύνσεις της βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης όπως είναι έργα επαναχρησιμοποίησης των εκροών των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων, έργα αξιοποίησης των βιοστερεών που παράγονται από εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων (λυματολάσπη), έργα πρόληψης των διαρροών των δικτύων κ.α.

Αξίζει να αναφέρουμε κάποια στοιχεία που συγκεντρώσαμε ως ΕΔ.Ε.Υ.Α. κι αναδεικνύουν το έργο και τη δυναμική των Δ.Ε.Υ.Α.:

1.Απασχολούν περίπου 4.500 εργαζόμενους.
2.Λειτουργούν πάνω από 170 εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων εξυπηρετώντας περίπου 4.800.000 κατοίκους.
3.Ελέγχουν και συντηρούν πάνω από 67.500.000 μέτρα δίκτυο ύδρευσης.
4.Ελέγχουν και συντηρούν πάνω από 27.700.000 μέτρα δίκτυο αποχέτευσης.
5.Διαθέτουν χώρους αποθήκευσης νερού (δεξαμενές) άνω των 1.420.000 Μ3.
6.Λειτουργούν πάνω από 5.200 γεωτρήσεις με την ωριαία παραγωγή να ξεπερνά τα 121.700 Μ3.
7.Οι επενδύσεις των Δ.Ε.Υ.Α. έχουν ξεπεράσει τα 10.800.000.000 € εκ των οποίων το 31,61% αφορά επενδύσεις σε ύδρευση και 62,74% αφορά επενδύσεις σε αποχέτευση.
8.Ενισχύουν τις τοπικές κοινωνίες με πάνω από 600 εκ. € ετησίως.
9.Συνεισφέρουν στο κράτος πρόνοιας με ποσά άνω των 170 εκ. € ετησίως.
10.Συνεργάζονται με πάνω από 1.300 τοπικές επιχειρήσεις δημιουργώντας για κάθε 1.000.000 € επένδυση 19,48 θέσεις εργασίας, δηλαδή συνεισφέρουν στην απασχόληση με 210.000 θέσεις εργασίας (σύμφωνα με τις επενδύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί).
11.Παρουσιάζουν θετικά αποτελέσματα (22.983.862,45 €) στο έτος 2012, στοιχείο που δείχνει τον δυναμισμό των επιχειρήσεων.
12.Έχουν μειώσει τις απώλειες των δικτύων σε 25,78% στο έτος 2012 από 42,21% που ήταν στο έτος 2008.
13.Τιμολογούν το νερό σε χαμηλότερη τιμή από όλες τις άλλες χώρες της Ε.Ε.
14.Έχουν κατορθώσει να ανακτούν το κόστος φυσικών πόρων (Οδηγία 2000/60/ΕΕ) σε ποσοστό 84,68% στο έτος 2012.
15.Εφαρμόζουν ειδικά κοινωνικά τιμολόγια που βοηθούν άνω του 5% του συνόλου των δημοτών που εξυπηρετούν.
16.Στην περίοδο 2007-2013 έχουν επενδύσει 3 δις € σε έργα ύδρευσης / αποχέτευσης (1,58 δις στο ΕΠΠΕΡΑΑ, 0,21 δις στο ΠΕΠ, 0,15 δις δανεισμός και 1 δις από Ειδικά τέλη).
17.Διαθέτουν ετοιμότητα για το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (Σ.Ε.Σ.) που ξεπερνά τα 2,5 δις €.

Η λειτουργία των Δ.Ε.Υ.Α. παρά τα θεσμικά και οικονομικά προβλήματα που κατά καιρούς αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν, ανέδειξε τα σημαντικά πλεονεκτήματά τους σε σχέση με τους Ο.Τ.Α. δικαιώνοντας τους υπέρμαχους του ν. 1069/80 και των Δ.Ε.Υ.Α., αλλά και όλους που ισχυρίζονται ότι χωρίς τις Δ.Ε.Υ.Α. ο τομέας ύδρευσης-αποχέτευσης θα ήταν ακόμα πολύ πίσω σε σχέση με τους αντίστοιχους τομείς των χωρών-μελών της Ε.Ε. Θα πρέπει να τονισθεί ότι σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης παρέχονται από αυτοτελείς επιχειρήσεις και όχι από υπηρεσίες των Δήμων.

Για τη διαφύλαξη των υδατικών πόρων τα τελευταία χρόνια οργανώνουν ευρείες ενημερωτικές καμπάνιες για την πληροφόρηση του καταναλωτικού κοινού ώστε να γίνει πλέον συνείδηση ότι το νερό είναι ένας φυσικός πόρος «εν ανεπαρκεία».

Οι προοπτικές των Δ.Ε.Υ.Α. μετά τον «Καλλικράτη» και η υφιστάμενη κατάσταση

Η αναγνώριση από τον «Καλλικράτη» σε κάθε Δήμο της δυνατότητας να έχει Δ.Ε.Υ.Α. αποτέλεσε αναγνώριση του έργου που επιτέλεσαν οι Δ.Ε.Υ.Α. στα τριάντα χρόνια της λειτουργίας τους και άνοιξε προοπτικές για τις επιχειρήσεις.

Με την εφαρμογή του «Καλλικράτη» αυξήθηκε ο αριθμός των μεγάλων και μεσαίων Δ.Ε.Υ.Α., ενώ μειώθηκε αισθητά ο αριθμός των μικρών Δ.Ε.Υ.Α. Συγκεκριμένα από τις 116 Δ.Ε.Υ.Α. μέλη της Ε.Δ.Ε.Υ.Α. οι 55 εξυπηρετούν πληθυσμό κάτω από 30.000 κατοίκους (από αυτές μόνο 6 εξυπηρετούν πληθυσμό κάτω από 10.000), οι 29 πληθυσμό από 30.000-50.000 κατοίκους, οι 20 πληθυσμό από 50.000-80.000 κατοίκους και οι 11 εξυπηρετούν πληθυσμό πάνω από 80.000 κατοίκους. Η εξέλιξη αυτή κρίνεται ως θετική, αφού δημιουργεί προϋποθέσεις και εχέγγυα για βιώσιμες και υγιείς επιχειρήσεις.