αγγελική-σπανού-η-επιλογή-της-brittany-194654

Αγγελική Σπανού*: Η επιλογή της Brittany  

Η 29χρονη Αμερικανίδα καρκινοπαθής Brittany Maynard (φωτο) είπε πως θέλει να φύγει με τους όρους της. Και διάλεξε τη μέρα που θα κατάπινε θανατηφόρο ποσότητα βαρβιτουρικών τα οποία προμηθεύτηκε νόμιμα, γιατί είχε οργανώσει με επιμέλεια την υποβοηθούμενη αυτοκτονία της. Θα έφευγε έτσι κι αλλιώς γιατί ο καρκίνος ήταν φοβερά επιθετικός, βασανιζόταν από τους πόνους και είχε, το πολύ, λίγους μήνες ζωής ακόμη.

Είναι διεκδίκηση του δικαιώματος σε έναν αξιοπρεπή θάνατο ή πρόωρη παράδοση σε μια αναπόφευκτη μοίρα; Το ερώτημα μένει μετέωρο γιατί κανείς δεν μπορεί να έρθει στη θέση της και επομένως να την καταλάβει, όσο αναπτυγμένη ενσυναίσθηση και να έχει. Τα διλήμματα που τίθενται σε επίπεδο βιοηθικής είναι εντελώς διαφορετικά και περνούν από τη θεολογία στη φιλοσοφία για να καταλήξουν στην κοινωνιολογία και την ψυχολογία χωρίς να υπάρχουν πουθενά στέρεα δόγματα.

Η ευθανασία, ενεργητική και παθητική, είναι ένα θέμα που προβλημάτισε τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, απαγορεύτηκε από τον Ιπποκράτη, δεν βρήκε απάντηση από τον Καντ, ούτε από τον Ιψεν στους Βρυκόλακες, διχάζει τις κοινωνίες, την επιστήμη, την πολιτική, συγκλονίζει πάντα, γιατί είναι κάτι που ξεπερνά την ανθρώπινη εμπειρία – εκτός αν πρόκειται για σένα ή για κάποιον δικό σου.

Οταν έγινε η διάγνωση και η πρόβλεψη για το χρόνο ζωής που έχει, η Brittany Maynard μετακόμισε με την οικογένειά της στο Όρεγκον, μία από τις πέντε αμερικανικές πολιτείες όπου επιτρέπεται η υποβοηθούμενη αυτοκτονία. Εκεί πήρε τη από τον γιατρό της τη σχετική συνταγογράφηση, που θα τη χρησιμοποιούσε για να φύγει από τη ζωή στην κρεβατοκάμαρα του σπιτιού της, στο Πόρτλαντ.

«Σήμερα είναι η ημέρα που επέλεξα να πεθάνω με αξιοπρέπεια εξαιτίας της καταληκτικής νόσου μου, αυτού του φρικτού καρκίνου του εγκεφάλου που μου έχει στερήσει τόσα πολλά… αλλά θα μου στερούσε πολλά περισσότερα» έγραψε στην τελευταία της ανάρτηση στο Facebook – το περασμένο Σάββατο – η νεαρή γυναίκα.

Η ζωή της, που έγινε γνωστή χάρη στον θάνατό της, είναι γεμάτη εικόνες ευτυχίας: Οι σπουδές της, ο γάμος της, τα περιπετειώδη ταξίδια της, μια υπέροχη νεότητα.

«Μου είπαν ότι πρέπει να κάνω ακτινοβολίες. Διάβασα για τις παρενέργειες: θα έπεφταν τα μαλλιά μου και το δέρμα στο κεφάλι μου θα είχε εγκαύματα πρώτου βαθμού. Η ποιότητα της ζωής μου θα χανόταν. Έπειτα από μήνες ερευνών, η οικογένεια μου και εγώ καταλήξαμε σε ένα τραγικό συμπέρασμα. Δεν υπάρχει θεραπεία που θα μπορούσε να μου σώσει τη ζωή και οι λύσεις που μου πρότειναν οι γιατροί θα κατέστρεφαν όποιο χρόνο μου απέμενε», έγραψε στην προσωπική της σελίδα. «Δεν είμαι αυτοκτονική. Εάν ήμουν, θα είχα πάρει τα χάπια προ πολλού. Δεν θέλω να πεθάνω. Αλλά πεθαίνω. Και θέλω να πεθάνω με τους δικούς μου όρους», είπε σε συνέντευξη της στο CNN.

Η Brittany είχε αποφασίσει να φύγει την 1η Νοέμβρη. Αν και η κατάσταση της χειροτέρευε μέρα με τη μέρα και ο πόνος γινόταν αφόρητος, ήθελε να περιμένει για να γιορτάσουν όλοι μαζί τα γενέθλια του συζύγου της στις 30 Οκτωβρίου. Ύστερα, στην κρεβατοκάμαρα της, έχοντας στο πλάι της τη μητέρα της, τον πατριό της, τον σύζυγο της και την καλύτερη της φίλη, θα έφευγε αξιοπρεπώς, βάζοντας τέλος στο μαρτύριο της.

Η απόφαση της κοπέλας, όπως αναμενόταν, δίχασε την αμερικανική αλλά και παγκόσμια κοινή γνώμη, ανοίγοντας ξανά τον διάλογο γύρω από την ηθική της ευθανασίας. Η ίδια, άλλωστε, τις τελευταίες ημέρες της, έκανε εκστρατεία υπέρ του δικαιώματος σε έναν ήσυχο θάνατο. Μεταξύ άλλων έβαλε τα θεμέλια ενός ιδρύματος που φέρει το όνομά της (Brittany Maynard Fund) και το οποίο θα συνεχίσει την προσπάθεια υιοθέτησης νόμων υπέρ της ευθανασίας, ενώ προσέφερε εθελοντική βοήθεια στην οργάνωση Compassion & Choices.

Στην Ιαπωνία, στην Ολλανδία, στο Βέλγιο η ευθανασία επιτρέπεται, στη Γαλλία όχι, αλλά ένας γιατρός που κατηγορήθηκε ότι «απάλλαξε» τους μελλοθάνατους ασθενείς του από τους πόνους αθωώθηκε – το θέμα είναι τόσο δύσκολο που καταλήγει απρόσιτο, εκτός αν είσαι μέσα στον κύκλο της οδύνης.

Την αληθινή ιστορία του Ισπανού συγγραφέα Ραμόν Σαμπέδρο, ο οποίος κλινήρης επί 30 χρόνια ύστερα από ένα ατύχημα, διεκδίκησε νομικά το δικαίωμα στην ευθανασία, τη μάθαμε μέσα από μια καταπληκτική ταινία, “η θάλασσα μέσα μου”.

Η Brittany Maynard δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία που βρέθηκε σε ένα τέτοιο αδιέξοδο και σε ένα τόσο φοβερό δίλημμα. Η διαφορά είναι ότι χάρη στη δύναμη του διαδικτύου η ιστορία της έφτασε παντού μοιάζοντας τόσο ψεύτικη, ενώ είναι τόσο αληθινή. Και θύμισε στον πολιτισμένο κόσμο του πλανήτη ότι ελευθερία θα πει ελευθερία να επιλέγεις – ακόμη και τον θάνατό σου.

* Η Αγγελική Σπανού είναι δημοσιογράφος – Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο metarithmisi.gr