Γ. Παπαϊωάννου-Τράπεζα Πειραιώς: To JESSICA είναι σημαντικό αναπτυξιακό εργαλείο – Αρκεί να κατανοηθεί πλήρως από τους ΟΤΑ

Για τη σημασία που έχει το χρηματοδοτικό εργαλείο JESSICA ως αναπτυξιακό εργαλείο για τη χώρα μας, ιδιαίτερα με τη συνεργασία Δήμων και Περιφερειών, μιλάει στη συνέντευξή του στην aftodioikisi.gr, o κ. Γιώργος Παπαϊωάνου Εξουσιοδοτημένος Εκπρόσωπος Ταμείου Αστικής Ανάπτυξης JESSICΑ Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας της Τράπεζας Πειραιώς. “Η Τράπεζα Πειραιώς είναι σε διαρκή επικοινωνία με στελέχη της αγοράς, φορείς Περιφερειών και Δήμων, καθώς και με τη πληροφόρηση από το διευρυμένο δίκτυο καταστημάτων που διαθέτει, για την ανεύρεση νέων ώριμων έργων που θα μπορούσαν να ενταχθούν στο JESSICA”, λέει χαρακτηριστικά ο κ. Παπαϊωάννου. Και προσθέτει: “Αν ο σκοπός του προγράμματος κατανοηθεί πλήρως από τους εμπλεκόμενους φορείς της χώρας μας, τότε το μέσο χρηματοοικονομικής τεχνικής JESSICA καθώς και χρηματοοικονομικά εργαλεία της επόμενης προγραμματικής περιόδου με την ίδια φιλοσοφία, θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα αναπτυξιακό εργαλείο για την Ελλάδα. Σημειωτέον ότι η Τράπεζα Πειραιώς έχει ήδη συνεργασία και της έχουν υποβληθεί φάκελοι με έργα από Περιφέρειες και Δήμους για τέτοιου είδους έργα όπως οδοφωτισμοί & διαχείριση απορριμμάτων”, καταλήγει. Παράλληλα ο κ. Παπαϊωάννου κάνει λόγο για τα οφέλη που θα έχουν τα έργα αυτά στην καθημερινότητα των πολιτών, όπως στην προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας, την εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και κόστους και, τέλος, στη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Εκπροσώπου Ταμείου Αστικής Ανάπτυξης JESSICΑ Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας της Τράπεζας Πειραιώς κ. Γιώργου Παπαϊωάννου είναι το εξής:

Κύριε Παπαϊωάννου, η Τράπεζα Πειραιώς έχει αναλάβει τη διαχείριση συνολικά περίπου 40 εκατ. ευρώ από το JESSICA που προορίζονται για την χρηματοδότηση έργων αστικής ανάπτυξης στις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Τι μέρος από αυτά τα χρήματα έχουν χρησιμοποιηθεί;

 Η Τράπεζα Πειραιώς όπως αναφέρατε πολύ σωστά διαχειρίζεται €40 εκ. κεφαλαίων του JESSICA («Κοινή Ευρωπαϊκή υποστήριξη για βιώσιμες επενδύσεις σε αστικές περιοχές») για χρηματοδότηση έργων αστικής ανάπτυξης υπό την ιδιότητά της ως Ταμείο Αστικής Ανάπτυξης (ΤΑΑ) για τις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Επιπρόσθετα, η Τράπεζα Πειραιώς συγχρηματοδοτεί τα έργα με €16,8 εκ. από δικούς της πόρους.

Η Τράπεζα Πειραιώς έχει υπογράψει ήδη σύμβαση στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία αφορά την κατασκευή και λειτουργία μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας από βιοαέριο (σ.σ. φωτο) ισχύος 0,95ΜWe στην περιοχή Κρύα Βρύση Πέλλας. Το έργο είναι προϋπολογισμού €4,5 εκ. εκ των οποίων ποσό €2,4 εκ. θα χρηματοδοτηθεί από το JESSICA.

Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να υπογραφούν άλλες 3 συμβάσεις που αφορούν 2 έργα στην Κεντρική Μακεδονία και 1 έργο στη Θεσσαλία. Πιο συγκεκριμένα, για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας τα 2 έργα αφορούν την κατασκευή και λειτουργία μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο ισχύος 1MWe έκαστο στους Δήμους Ωραιοκάστρου και Χαλκηδόνας. Τα έργα είναι προϋπολογισμού €4,5 εκ. και €6,9 εκ. εκ των οποίων ποσό €2,5 εκ. και €2,8 εκ. αντίστοιχα θα χρηματοδοτηθούν από το JESSICA. Σχετικά με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, το έργο αφορά την κατασκευή στην περιοχή των Φαρσάλων μονάδα παραγωγής βιοαερίου προς παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 5,252MWe συνολικού προϋπολογισμού €18,6 εκ. εκ των οποίων ποσό €10,5 εκ. θα χρηματοδοτηθεί από το JESSICA.

Με ποιον τρόπο θα επιδράσει στις περιοχές στην καθημερινότητα των πολιτών καθένα από τα έργα που αναφέρατε;  

Τα οφέλη από τα προαναφερθέντα έργα βιοαερίου είναι πολλαπλά όπως αυτά προκύπτουν από την αξιολόγηση αντίστοιχων έργων βιοαερίου, που έχουν πραγματοποιηθεί σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκτιμούμε ότι η απαλλαγή των Δήμων από το πρόβλημα διαχείρισης των οργανικών αποβλήτων, που αποβάλλονται σήμερα ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον και που προκύπτουν από τη λειτουργία μονάδων τροφίμων, που υπάρχουν στους Δήμους, (απόβλητα τυροκομείων, σφαγείων, μονάδων παραγωγής τροφίμων, μονάδων επεξεργασίας φρούτων και λαχανικών, κτηνοτροφικών μονάδων, ληγμένων τροφίμων, μονάδων ψυγείων φρούτων, κλπ), αποτελεί σημαντικό έργο προστασίας της υγείας των κατοίκων των Δήμων και του περιβάλλοντος. Επιπλέον η διαχείριση από τις υπό κατασκευή μονάδων παραγωγής βιοαερίου των απορριμμάτων φυτικής προέλευσης που προκύπτουν από τον καθαρισμό ρεμάτων, πλατειών, πάρκων, κλπ, βελτιώνει ουσιαστικά τις συνθήκες καθαριότητας των Δήμων. Την ίδια στιγμή αποφεύγεται η ανεξέλεγκτη καύση τους με τα προβλήματα ρύπανσης και τον κίνδυνο πρόκλησης πυρκαγιάς. Επιπρόσθετα η παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων οργανικών λιπασμάτων από τις μονάδες, που θα διατίθενται προς χρήση στους τοπικούς καλλιεργητές, θα υποκαταστήσει σε μεγάλο ποσοστό τα χημικά λιπάσματα, η εκτεταμένη χρήση των οποίων, προκαλεί σωρεία περιβαλλοντικών προβλημάτων στους Δήμους, όπως νίτρωση και ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα.

Να σημειωθεί ότι η κατασκευή και λειτουργία των εν λόγω μονάδων δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησης από τους Δήμους της περίσσειας παραγόμενης θερμικής ενέργειας για την τηλεθέρμανση παρακείμενων τοπικών κοινοτήτων τους και ένα μόνιμο έσοδο της τάξης του 3% των εσόδων των προαναφερθέντων έργων από την πώληση του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος  στη ΔΕΗ. 

Τέλος, αθροιστικά και τα 4 έργα στη φάση της λειτουργίας τους θα απασχολούν περίπου 60 άτομα μόνιμο προσωπικό, μειώνοντας την ανεργία  στις συγκεκριμένες περιοχές σε περίοδο βαθιάς ύφεσης για τη χώρα μας. 

Ποια έργα βρίσκονται σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμά τους;

Συνολικά, η κατάσταση των έργων σε κάθε Περιφέρεια έχει ως εξής (πλέον των τριών ανωτέρω έργων που αναμένεται η υπογραφή των συμβάσεων το αμέσως επόμενο διάστημα):

Κεντρική Μακεδονία

Θεσσαλία

Τα έργα που αξιολογούνται αφορούν, ενδεικτικά, ενεργειακή αναβάθμιση συστημάτων οδοφωτισμού, παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας από βιοαέριο, διαχείριση απορριμμάτων. 

Ποια είναι τα σχέδια της Τράπεζας Πειραιώς για το άμεσο μέλλον προκειμένου να διοχετευτούν σε έργα και τα εναπομείναντα κονδύλια;

Η Τράπεζα Πειραιώς είναι σε διαρκή επικοινωνία με στελέχη της αγοράς, φορείς Περιφερειών και Δήμων, καθώς και με τη πληροφόρηση από το διευρυμένο δίκτυο καταστημάτων που διαθέτει, για την ανεύρεση νέων ώριμων έργων που θα μπορούσαν να ενταχθούν στο μέσο χρηματοοικονομικής τεχνικής JESSICA.

Κύριε Παπαϊωάννου, κάποιοι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης εμφανίζονται επιφυλακτικοί να προχωρήσουν σε Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) με συγχρηματοδότηση του JESSICA για την υλοποίηση έργων. Με ποιον τρόπο θεωρείτε ότι μπορούν να καμφθούν αυτές οι επιφυλάξεις;

Δείτε ακόμη:

Εθελοντές εκπαιδευτικούς, κυρίως, σε Αθήνα & Θεσσαλονίκη ψάχνει ο Λοβέρδος – Στις άλλες περιοχές λέει τώρα ότι θα κάνει προσλήψεις

Τι αλλάζει στα δρομολόγια λεωφορείων - τρόλεϊ από Δευτέρα (λίστα)

Οι Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα αποσκοπούν γενικά στη δημιουργία υποδομών και την παροχή υπηρεσιών του Δημοσίου σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Αξιοποιώντας τα επενδυτικά κεφάλαια, την τεχνογνωσία και το δυναμισμό του ιδιωτικού τομέα, το Δημόσιο εξασφαλίζει καλύτερη ποιότητα, χαμηλότερο κόστος και μεγαλύτερη ταχύτητα στην απόδοση των έργων. Επίσης παρέχεται η δυνατότητα μεγαλύτερης δημοσιονομικής ευελιξίας, καθώς καθίσταται δυνατή η δημιουργία υποδομών που δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν λόγω δημοσιονομικών περιορισμών άμεσα, αλλά σε βάθος χρόνου. Δημιουργούνται έτσι υποδομές σε συντομότερο χρονικό διάστημα, οι οποίες τονώνουν την παραγωγικότητα και βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Παρόλα αυτά βλέπουμε ότι όντως κάποιοι φορείς της Αυτοδιοίκησης εμφανίζονται επιφυλακτικοί ως προς τα έργα ΣΔΙΤ. Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχουν αρκετά ερωτηματικά σε σχέση με την κατανομή των πόρων, τη σύνδεση με το νομικό πλαίσιο των δημόσιων έργων, τη μελλοντική επιβάρυνση του Δημοσίου, τη χρονοβόρα και σύνθετη διαδικασία κτλ. Επιπλέον, υπάρχουν επιφυλάξεις αν οι κρίσιμες για το κοινωνικό σύνολο υποδομές θα περάσουν στην άμεση κατοχή ιδιωτών με αυξημένο ενδεχομένως κόστος για τους πολίτες.

Σημειωτέον ότι η Τράπεζα Πειραιώς έχει ήδη συνεργασία και της έχουν υποβληθεί φάκελοι με έργα από Περιφέρειες και Δήμους για τέτοιου είδους έργα όπως οδοφωτισμοί & διαχείριση απορριμμάτων.

Μπορείτε να μας περιγράψετε τη λειτουργία του JESSICA αναφορικά με τη συνεργασία με τους δημόσιους φορείς και ιδιαίτερα τους ΟΤΑ. Για παράδειγμα, ποιο είναι το ανώτατο ποσοστό του κόστους του έργου που μπορεί να χρηματοδοτηθεί;

Η Τράπεζα Πειραιώς Α.Ε. υπό την ιδιότητά της ως «Ταμείο Αστικής Ανάπτυξης των Περιφερειών Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας» διαχειρίζεται τα κεφάλαια του JESSICA συνολικού ποσού €40 εκ. και για τις δύο Περιφέρειες.

Η συμμετοχή του Ταμείου Αστικής Ανάπτυξης στο συνολικό κόστος επένδυσης ενός έργου (ανεξάρτητα αν προέρχεται από δημόσιο φορέα ή από ιδιώτη) δεν μπορεί να υπερβεί το 70% του επιλέξιμου κόστους επένδυσης και επιπρόσθετα το ποσό αυτό δεν μπορεί να είναι μικρότερο από €1 εκ. ή να υπερβαίνει το 25% των συνολικών κεφαλαίων του Ταμείου Αστικής Ανάπτυξης για κάθε Περιφέρεια, ήτοι περίπου € 5 εκ., βάσει της από Μαΐου 2012 Πρόσκλησης Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος της Τράπεζας Πειραιώς Α.Ε..

Την ώρα που στη χώρα μας μιλάμε για Ανάπτυξη, το JESSICA, θεωρείται σε όλη την Ευρώπη, κατεξοχήν αναπτυξιακό εργαλείο και μάλιστα εστιασμένο σε συγκεκριμένες περιοχές. Είναι δυνατόν να παίξει αυτό το ρόλο και στην Ελλάδα. Ποια είναι η προστιθέμενη αξία που μπορεί να δώσει;

Καταρχήν, να σας παραθέσω μία σύντομη περιγραφή του χρηματοδοτικού εργαλείου JESSICA. Το JESSICA είναι μία πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) σε συνεργασία με την Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB), υλοποιείται στην Ελλάδα μέσα από τη συνεργασία του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και της ΕΤΕπ με πόρους του ΕΣΠΑ 2007 – 2013, και στοχεύει στη στήριξη επενδύσεων σε βιώσιμα έργα αστικής ανάπτυξης, επιδιώκοντας ταυτόχρονα μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων.

Το JESSICA εισήγαγε μία νέα και διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με τα μέχρι σήμερα Ευρωπαϊκά Προγράμματα Χρηματοδότησης. Πιο συγκεκριμένα, η χρηματοδότηση που δίνεται σε επιλέξιμα έργα μέσω του JESSICA είναι στην ουσία δανεισμός (και όχι ενίσχυση) με προνομιακούς όρους επιτοκίου, που σημαίνει χαμηλότερο επιτόκιο δανεισμού συγκριτικά με το επιτόκιο δανεισμού από τις εμπορικές τράπεζες. Δηλαδή τα κεφάλαια που δίνονται μέσω του JESSICA πρέπει να αποπληρωθούν, σε αντίθεση με τα κεφάλαια των επιχορηγήσεων που θεωρούνται ενίσχυση και δεν επιστρέφονται.

Τα Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης αξιοποιούν τη χρηματοοικονομική, τεχνική και διαχειριστική εμπειρία του χρηματοοικονομικού / τραπεζικού και του ιδιωτικού τομέα, καθώς και τις ικανότητές τους στη διαχείριση έργων τα οποία συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. 

Ειδικότερα για την Ελλάδα, οι προσδοκίες από το μέσο χρηματοοικονομικής τεχνικής JESSICA αφορούν την προσέλκυση συμπληρωματικών κεφαλαίων που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη των αστικών περιοχών. Επιπλέον πέραν του πολλαπλασιασμού του κεφαλαίου που θα επενδυθεί, η πρωτοβουλία επιδιώκει να επιτύχει την επιστροφή και επανεπένδυση των κεφαλαίων που θα χορηγηθούν, καθορίζοντας ως απαραίτητη προϋπόθεση χρηματοδότησης την προεκτίμηση της αποδοτικότητας  κάθε έργου. Πιο συγκεκριμένα το χαρτοφυλάκιο επενδύσεων των Ταμείων μπορεί να περιλαμβάνει έργα αστικής ανάπτυξης τα οποία προσφέρουν προστιθέμενη αξία στους ακόλουθους τομείς: αναβάθμιση υποβαθμισμένων αστικών περιοχών, έργα βασικής υποδομής, ανάπτυξη συνεργατικών σχηματισμών (clusters) υψηλής τεχνολογίας & υποδομών, έργα διαχείρισης υδάτων & αποβλήτων και δίκτυα ενέργειας.

Αν ο σκοπός του κατανοηθεί πλήρως από τους εμπλεκόμενους φορείς της χώρας μας, τότε το JESSICA καθώς και χρηματοοικονομικά εργαλεία της επόμενης προγραμματικής περιόδου με την ίδια φιλοσοφία, θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα αναπτυξιακό εργαλείο για την Ελλάδα.

Κύριε Παπαϊωάννου, με ποιον τρόπο μπορούμε να αποτιμήσουμε την εφαρμογή του JESSICA κατά την προγραμματική περίοδο 2007 – 2013. Ποια είναι τα διδάγματα που μας δίνουν οι εμπειρίες από αυτή την περίοδο;

Στο πλαίσιο του σχεδιασμού του νέου χρηματοδοτικού εργαλείου της επόμενης προγραμματικής περιόδου, πραγματοποιούνται συναντήσεις με τους αρμόδιους φορείς, για την καταγραφή των προβλημάτων που ανέκυψαν στην τρέχουσα περίοδο και προτείνονται τρόποι βελτίωσης του υφιστάμενου πλαισίου στη βάση της πρακτικής εμπειρίας μας. Ορισμένες προτεινόμενες αλλαγές είναι: α) η επέκταση του αντικειμένου, το πρόγραμμα δηλαδή να μην αφορά μόνο σε αστική ανάπτυξη αλλά ευρύτερες υποδομές όπου υπάρχει προοπτική ανάπτυξης, όπως αιολικά πάρκα, εγκαταστάσεις αφαλάτωσης αλλά και επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα με εξαγωγικό χαρακτήρα (τρόφιμα όπως λάδι, κρασί, φέτα), β) επαύξηση των διαθέσιμων πόρων από τα υφιστάμενα €258 εκ. για ολόκληρη την επικράτεια, γ) κάλυψη όλης της επικράτειας (το υφιστάμενο JESSICA δεν περιλάμβανε την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, δηλαδή τις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα) και δ) με βάση του περιορισμούς του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου να αυξηθεί το ύψος χρηματοδότησης ανά έργο.

Τέλος, συνεχίζεται η προσπάθεια να προσδιοριστούν συγκεκριμένα έργα που δύναται να ενταχθούν στη νέα προγραμματική περίοδο.