ζίδανη-κοζάνης-ένα-βουνό-ξαναγεννιέτ-264216
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ | 12.03.2013 | 09:03

Ζίδανη Κοζάνης: Ένα βουνό ξαναγεννιέται

Την απόφαση για την ένταξη στο πρόγραμμα ΕΠΕΡΑΑ, της αποκατάστασης του χώρου των του χώρου των Μεταλλείων Αμιάντου Βόρειας Ελλάδας (ΜΑΒΕ) στο Ζιδάνι Κοζάνης, προϋπολογισμού 33 εκ ευρώ,   περιμένει η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, για να προχωρήσει στην  «μεγαλύτερη περιβαλλοντική αποκατάσταση που έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο περιφερειάρχης Γιώργος Δακής.

Η έγκριση της πρότασης της περιφέρειας και η οριστική  περιβαλλοντική αποκατάσταση μιας έκτασης 4.150 στρεμμάτων θα συμβάλλει αποφασιστικά στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, στην προστασία του περιβάλλοντος του Νομού και θα ρίξει την αυλαία σε μια ιστορία με μεγάλο και αμαρτωλό παρελθόν που ξεκινά το 1935. Τότε, εντοπίστηκε για πρώτη φορά από ιδιώτες η παρουσία αμίαντου στην περιοχή της Μονής Ζιδανίου που βρίσκεται 40 χλµ από την πόλη της Κοζάνης, 130 χλµ από την Θεσσαλονίκη, σε απόσταση µικρότερη των 1.000 μέτρων από τον ποταμό Αλιάκμονα. Η συστηματική έρευνα για να εξακριβωθεί η ποσότητα και η ποιότητα των αποθεμάτων άρχισε  το 1955 και η εκμετάλλευση ξεκίνησε το 1979 με την κατασκευή του εργοστασίου επεξεργασίας των ινών αμιάντου.

Μετά ήλθαν οι επιστημονικές ανακαλύψεις. Από την εκμετάλλευση του αμιάντου καθώς και από τη χρήση των προϊόντων του επιβεβαιώθηκε πώς προκύπτουν σοβαρά προβλήματα υγείας Ο αμίαντος μπήκε στη λίστα των μεταξύ των 26 συνηθέστερων καρκινογόνων ουσιών από τις 350  περίπου γνωστές ουσίες που προκαλούν καρκίνο. Το εργοστάσιο σταμάτησε τη λειτουργία του, το Μάρτιο του 2000, αφήνοντας πίσω, μια περιοχή µε περιβάλλον υποβαθµισµένο και βαρύτατα ρυπασµένο από τον αμίαντο. Είχε έλθει η ώρα της αυτοδιοίκησης.

Από το 2000 οι επεμβάσεις

Μετά τη διακοπή της λειτουργίας των ΜΑΒΕ, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης, με την συνδρομή της Αναπτυξιακής Δυτικής Μακεδονίας (ΑΝΚΟ) επεξεργάστηκε ένα πρόγραμμα σταδιακών επεμβάσεων που περιλάμβανε τα εξής:

• Αποκατάσταση των ρυπασμένων με αμίαντο περιοχών, εφαρμόζοντας μεθόδους στερεοποίησης των ινών

• Κατασκευή πιλοτικού χώρου ταφής του αμιάντου (ΧΥΤΑΜ), εντός του μεταλλείου, για την τελική διάθεση των αποβλήτων αμιάντου

• Διαμόρφωση, την σταθεροποίηση και την δεντροφύτευση των αποθέσεων

• Σταδιακή αποκατάσταση των κτιριακών εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού (αφαίρεση αμιάντου), κατεδάφιση των κτιρίων και φύτευση της περιοχής.

Το 2005, εντάχθηκαν στο πρόγραμμα LIFE με προϋπολογισμό 4,3 εκ  ευρώ δράσεις που αφορούσαν μετρήσεις για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής κατάστασης και εκτίμηση του βαθμού επικινδυνότητας του χώρου και την εξουδετέρωση των επικίνδυνων αμιαντούχων υλικών.  Το μεταλλείο με τις κατάλληλες δράσεις μετατράπηκε σε μια ασφαλή περιοχή διάθεσης των αποβλήτων αμίαντου. Το έργο ολοκληρώθηκε το 2007.  Την ίδια χρονιά ξεκινά για να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του  2009 η πρώτη φάση της αποκατάστασης των αποθέσεων των ΜΑΒΕ, προυπολογισμού 6,2 εκ ευρώ, που είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα «ΕΠΠΕΡ 2007-2009.»  Η  τεχνική μελέτη εκπονήθηκε  από την ΑΝΚΟ  και η φυτοτεχνική μελέτη από το Α.Π.Θ. Με το έργο αυτό αποκαταστάθηκε σημαντικό τμήμα των αποθέσεων (40%) εξασφαλίζοντας παράλληλα τις αναγκαίες προϋποθέσεις ασφάλειας και αποτελεσματικής παρέμβασης για την αποκατάσταση του χώρου. Πραγματοποιήθηκαν σημαντικά έργα δημιουργίας βαθμίδων στα πρανή, αντιπλημμυρικής και αντιδιαβρωτικής προστασίας ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι η φυτοτεχνική αποκατάσταση περιελάμβανε 75.000 δενδρύλλια, 130.000 μοσχεύματα και  215 κιλά σπόρους. Τον Ιούνιο του 2010 ξεκίνησε η ολοκλήρωση του έργου αποκατάστασης αποθέσεων και μεταλλείου των ΜΑΒΕ (Β’ φάση) προυπολογισμού  13,95 εκ που εντάχθηκε στο πρόγραμμα «ΕΠΠΕΡΑΑ 2010». Το έργο περιλαμβάνει εργασίες που αφορούν στο υπόλοιπο των αποθέσεων, στο μεταλλείο και στις οριζόντιες επιφάνειες.

Τον Ιούλιο του 2011 η πρόταση στο ΕΠΠΕΡΑΑ

Για την ολοκλήρωση της περιβαλλοντικής αποκατάστασης όλης της περιοχής, υπολείπεται η εξυγίανση των κτιριακών εγκαταστάσεων και του περιβάλλοντος χώρου που επιδιώκεται να ενταχθεί στο πρόγραμμα ΕΠΠΕΡΑΑ. Η περιφέρεια υπέβαλε σχετικό αίτημα τον Ιούλιο του 2011 ενώ υπέβαλλαν και τα συμπληρωματικά στοιχεία τον Ιούλιο του 2012. Από τον Ιανουάριο του 2012 έχει εγκριθεί η μέθοδος εξυγίανσης με απόφαση του Γεν. Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτ. Μακεδονίας, ενώ και το ΥΠΕΚΑ ενέκρινε τον Ιούνιο του 2012 την τροποποίηση των περιβαλλοντικών όρων του έργου. Αναμένεται η απάντηση για την έγκριση της πρότασης ύψους 33.6 εκ ευρώ (δημοπράτηση με μειοδοτικό διαγωνισμό και η λήψη απόφασης από το ΕΠΠΕΡΑΑ ένταξης του έργου στο πρόγραμμα χρηματοδότησης.