άρης-περουλάκης-να-αξιοποιηθούν-τα-ερ-102804
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | 13.07.2016 | 19:58

Άρης Περουλάκης: Να αξιοποιηθούν τα εργαλεία της ΕΕ – Καταλυτικός ο ρόλος των ΟΤΑ

Ο Άρης Περουλάκης, Αν. Επικεφαλής της Αντιπροσωπίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην ΕΚΔΔΑ με θέμα «Τα νέα εργαλεία για την ανάπτυξη και την κοινωνική πολιτική στη νέα προγραμματική περίοδο-Το πακέτο Γιούνκερ» είπε τα εξής:

Θα ήθελα να δώσω συγχαρητήρια στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης  για την διοργάνωση σήμερα

Πριν μιλήσουμε για το εθνικό και το τοπικό επίπεδο, είναι αναγκαίο να σταθούμε στην ευρωπαϊκή συγκυρία και στις απαιτήσεις που αυτή δημιουργεί. Η Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν βρίσκεται μόνο  αντιμέτωπη με την οικονομική κρίση αλλά και με το μεταναστευτικό ρεύμα και το ζήτημα ασφάλειας  σε τρομοκρατικές επιθέσεις . Η Ευρώπη βιώνει στην παρούσα συγκυρία, πολυκρίσεις.

Γι αυτό το λόγο η ρήση του -για πρώτη φορά- εκλεγμένου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής  Jean-Claude Juncker ( το Νοέμβριο του 2014 που ανέλαβε Πρόεδρος της Επιτροπής )“ This is not the time for business as usual” είναι πιο εύστοχη από ποτέ.

Η τελευταία δεκαετία που διανύουμε σημαδεύεται και με μια αυξανόμενη αντίληψη τα τελευταία έτη, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μακριά από τους πολίτες της. Η αμφισβήτηση αυτή οξύνει τα φαινόμενα του μη υγιούς ευρω-σκεπτικισμού σε όλη την ήπειρο. Μια πιο ενωμένη, πιο αποτελεσματική και πιο δυνατή ένωση είναι η καλύτερη απάντηση στις σημερινές συνθήκες πολυκρίσεων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται να εστιάσει σε πολιτικές που παράγουν απτά και πρακτικά θετικά αποτελέσματα απευθείας για τους πολίτες της Ένωσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, η παρούσα Επιτροπή Γιούνκερ έχει ανάγει ως πρώτη και αναγκαία προτεραιότητα για την θητεία της την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την απασχόληση.

Και αυτό, με την σειρά του αποκτά ξεχωριστή σημασία για τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση λειτουργεί με βάση την αρχή της επικουρικότητας, η οποία σημαίνει ότι η επίλυση των προβλημάτων γίνεται καλύτερα όσο το δυνατό πιο κοντά στον πολίτη δηλαδή πρώτα σε τοπικό μετά σε περιφερειακό στην συνέχεια  σε εθνικό και τέλος σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Αυτό από πλευράς της Επιτροπής εκφράζεται απόλυτα και μέσα από την δυνατότητα  άμεσης επαφής όλων σας με τις δομές υποστήριξης για χρηματοδότηση από το Πακέτο Γιούνκερ χωρίς ενδιάμεσους.

Κρίση – Ενάρετο τρίγωνο

Ο δανεισμός του κράτους αποτέλεσε μεταπολεμικά κυρίως στην Ευρώπη το μέσο  για χρήση των δημοσίων δαπανών  σαν βασικό μοχλό ανάπτυξης. Η κρίση χρέους της Ευρωζώνης η οποία άφορα πρωτίστως και τη χώρα μας καλεί για αλλαγή μοντέλου και συγχρόνως έχει εμφανείς επιπτώσεις στη ροή άμεσων ξένων επενδύσεων προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τρεις βασικοί άξονες του προέδρου Γιούνκερ  (“Ενάρετο Τρίγωνο Οικονομίας”)

-Δημοσιονομική ισορροπία (η Ελλάδα το προσπαθεί χρόνια)

-Μεταρρυθμίσεις (η Ελλάδα χρειάζεται να αποκτήσει την ιδιοκτησία του προγράμματος, όπως τόνισε και ο Πρόεδρος Juncker στην πρόσφατη επίσκεψη του)

-Ανάπτυξη και επενδύσεις (η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη από επενδύσεις για να επέλθει η ανάπτυξη)

Νέες λογικές χρηματοδότησης κι έργων (επιδοτήσεις αλλά και δάνεια )

Το ζητούμενο για την νέα “Εσπικη” προγραμματική περίοδο είναι να επιτευχθεί ο πολλαπλασιαστικός χαρακτήρας των επενδύσεων στην χώρα με την χάραξη στρατηγικής  επενδύσεων με σαφείς και μετρήσιμους στόχους σε όλα τα επίπεδα και κυρίως σε περιφερειακό (έξυπνη εξειδίκευση).

Από την άλλη πλευρά χρειαζόμαστε την κινητοποίηση και των ιδιωτικών κεφαλαίων που διστάζουν τώρα να ρισκάρουν σε αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας. Οι ιδιώτες χρειάζονται εγγυήσεις ώστε να επενδύσουν σε περισσότερα έργα, και μάλιστα σε έργα υψηλότερου κινδύνου. Είναι επιτακτική ανάγκη για  μια νέα μηχανική χρηματοδότησης στην σημερινή ευρωπαϊκή δημοσιονομική συγκυρία η οποία να συνδυάζει ιδιωτικούς και δημόσιους πόρους. Υπάρχουν ήδη πετυχημένα παραδείγματα όπως η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το γνωστό JESSICA ( Κοινή ευρωπαϊκή υποστήριξη για βιώσιμες επενδύσεις σε αστικές περιοχές) το οποίο αναπτύχθηκε από κοινού με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB)

Το JESSICA βασίζεται στην εξής μηχανική: Οι χρηματοδοτήσεις από το ευρωπαϊκό ταμείο περιφερειακής ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) χορηγούνται στα Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης (TAA), επενδύουν σε συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε σχέδια βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Λόγω του ανανεούμενου χαρακτήρα των εν λόγω μέσων, οι αποδόσεις των επενδύσεων επανεπενδύονται, ανακυκλώνοντας τους δημόσιους πόρους.

Από την συγκεκριμένη λογική προκύπτουν τα εξής οφέλη :

– Βιωσιμότητα – Βασίζεται στην παροχή επιστρεπτέων ενισχύσεων από τα διαρθρωτικά ταμεία σε επενδύσεις που αναμένεται να αποφέρουν αποδόσεις.

-Μόχλευση – Συνδυάζοντας τα διαρθρωτικά ταμεία με άλλες υφιστάμενες πηγές χρηματοδότησης, το Jessica αυξάνει ουσιαστικά τους πόρους, διευκολύνοντας την παροχή υποστήριξης σε μεγάλο αριθμό έργων.

– Ευελιξία – Τόσο στη δομή, όσο και στη χρήση των χρηματοδοτήσεων με επενδύσεις εισφοράς κεφαλαίων, δανείων ή εγγυήσεων, για να προσαρμοστεί στις ανάγκες χωρών και περιφερειών.

– Εμπειρογνωμοσύνη – Δίνεται η δυνατότητα σε διαχειριστικές αρχές διαρθρωτικών ταμείων, και τοπικές αρχές να συμπράττουν με τον ιδιωτικό και τον τραπεζικό τομέα.

– Εταιρικές σχέσεις – Λειτουργεί ως ισχυρός καταλύτης για τη σύναψη εταιρικών σχέσεων μεταξύ χωρών, περιφερειών, πόλεων, ΕΤΕ, CEB, άλλων τραπεζών, επενδυτών κλπ.

Το JESSICA και γενικότερα οι Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) έχουν ήδη παραγάγει πολλά πετυχημένα παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι η νέα στρατηγική αυτή μπορεί να αποδώσει έργα πρωτοποριακά με προστιθέμενη αξία.  Η στρατηγική αυτή ενισχύει τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και την απασχόληση, χωρίς να δημιουργεί νέο χρέος σε αντίθεση με τα παρελθόντα και τρέχοντα προγράμματα τόνωσης της οικονομίας.

Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη.

Γι’ αυτούς τους λόγους κρίθηκε σκόπιμη η δημιουργία του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη.

Για τη διαμόρφωση του “Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη” η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε υπόψη της τόσο αυτά τα θετικά συστατικά όσο και τα νέα δεδομένα που δημιούργησε η οικονομική κρίση. Συγκεκριμένα, αξιολόγησε

  • Την ανάγκη προσέλκυσης επενδύσεων και ενίσχυσης ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας
  • Την ανάγκη αύξησης και αποδέσμευσης υπάρχουσας ρευστότητας στην αγορά /πραγματική οικονομία
  • Τους περιοριστικούς παράγοντες όπως οι περιορισμένοι δημόσιοι πόροι και
  • γενικότερα, τους οικονομικούς και μη-οικονομικούς ανασταλτικούς παράγοντες για δημιουργία επενδύσεων.

Το Επενδυτικό Σχέδιο κινείται σε τρεις άξονες:

  • στην κινητοποίηση πόρων για επενδύσεις,
  • στα εργαλεία ώστε η χρηματοδότηση να φτάσει στην πραγματική οικονομία
  • στην βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος

Α. Χρηματοδότηση

Η κινητοποίηση πόρων πραγματοποιείται μέσω του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), το οποίο διαθέτει εγγυημένα κεφάλαια ύψους € 21 δις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Το ΕΤΣΕ ενεργεί ως πολλαπλασιαστής καθώς κάθε ευρώ δημοσίου χρήματος που κινητοποιείται μέσω του Ταμείου δημιουργεί επένδυση ύψους σχεδόν 15 ευρώ η οποία διαφορετικά θα είχε πραγματοποιηθεί δύσκολα. Με αυτό τον τρόπο, αυτά τα 21 δισ. ευρώ κινητοποιούν συνολικά 315 δισ. ευρώ μαζί με τους ιδιωτικούς πόρους, καθώς το Ταμείο θα παρέχει τις εγγυήσεις με στόχο την ενθάρρυνση των ιδιωτικών φορέων για την πραγματοποίηση επενδύσεων στη πραγματική οικονομία.

Από τα 315 δις. Ευρώ τα 75 δις. Ευρώ (1/4 του συνολικού κεφαλαίου) αφορούν τις ΜμΕ και τις εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης και υλοποιούνται μέσω των ενδιάμεσων φορέων δηλαδή των τραπεζών. Αυτό το σκέλος θα επεκταθεί γρήγορα. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με το διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ με σκοπό την ενίσχυση του σκέλους ΜΜΕ.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ) έχει εγκρίνει 188 συμφωνίες χρηματοδότησης ΜΜΕ, με συνολική χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ ύψους 6,7 δισ. Ευρώ χρηματοδοτώντας συνολικά 147.500 ΜΜΕ και επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης.

Τα υπόλοιπα 240 δις αφορούν σε στρατηγικές μακροπρόθεσμες επενδύσεις στους τομείς της έρευνας, της ανάπτυξης, της καινοτομίας, της ενέργειας, στις υποδομές των μεταφορών, στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, στο περιβάλλον και στην ενεργειακή απόδοση, στο ανθρώπινο δυναμικό, στον πολιτισμό και στην υγεία και υλοποιούνται μέσω της ΕΤΕπ, με μικρότερο όριο τα 25 εκ ευρώ ανά έργο, που σημαίνει ότι τα μικρότερα έργα πρέπει να ομαδοποιηθούν. Έχουν χρηματοδοτηθεί 78 έργα με συνολικά 11 δις.

Β. Ευρωπαϊκός Κόμβος Επενδυτικών Συμβουλών

Για να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις ευκαιρίες που παρέχει το ΕΤΣΕ, οι δυνητικοί δικαιούχοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών ο οποίος δημιουργήθηκε με σκοπό την ενίσχυση της τεχνικής συνδρομής προς τους επενδυτές και τους φορείς υλοποίησης έργων καθώς και την παροχή πρόσθετων συμβουλευτικών υπηρεσιών . Ο Κόμβος Επενδυτικών Συμβουλών ενισχύεται ώστε να αυξηθεί η παρέμβασή του σε τοπικό επίπεδο και να ενταθεί η συνεργασία του με εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες. Έχει ανταποκριθεί σε πάνω από 160 αιτήσεις (2/3 από τον ιδιωτικό τομέα).

Και Επενδυτική Πύλη Επενδυτικών Έργων

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων αποτελεί το διαδικτυακό σημείο συνάντησης των επενδυτών από όλον τον κόσμο και των φορέων υλοποίησης έργων της ΕΕ ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την προβολή των επενδυτικών ευκαιριών ανά την ΕΕ. Πρόσφατα είχαμε τα εγκαίνια της Ευρωπαϊκής Πύλης Επενδύσεων. Η Ελλάδα με πάνω από 45 έργα κατατεθειμένα πρώτη ανάμεσα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Γ. Επενδυτικό περιβάλλον- Ευρωπαϊκή Ενιαία Αγορά

Το Επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη έχει διττό στόχο. Αφενός με τις εγγυήσεις της Επιτροπής, κινητοποιεί ιδιωτικά κεφαλαίων προς επενδύσεις σε όλη την Ευρώπη. Αφετέρου όμως , διαμορφώνει πολύ εύστοχα  , ένα φιλόδοξο οδικό χάρτη με στόχο να γίνει η Ευρώπη πιο ελκυστική για επενδύσεις και να αρθούν τα κανονιστικά εμπόδια. Η βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος βασίζεται στο προβλέψιμο και ποιοτικό ρυθμιστικό πλαίσιο και στην άρση των κανονιστικών φραγμών στους κύριους τομείς της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς (ένωση κεφαλαιαγορών, ψηφιακή ενιαία αγορά, ενεργειακή ένωση). Σημαντική κρίνεται και η περαιτέρω εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς (στις υπηρεσίες και στα προϊόντα), μέσω της ενίσχυσης των επενδύσεων στην έρευνα, την καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες καθώς και με τις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο.

(Στοιχεία για την ενιαία ψηφιακή αγορά – Σήμερα, μόνο το 15% των καταναλωτών αγοράζουν online από άλλες χώρες της ΕΕ, μόνο το 7% των ΜμΕ πωλούν πέρα από τα σύνορα. Η ενιαία ψηφιακή αγορά μπορεί να συνεισφέρει επιπλέον 415 δις ετησίως στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ και να δημιουργήσει 3,8 εκ θέσεις εργασίας.)

-Δικαιούχοι δανειοδότησης:

Οι δανειοδοτήσεις απευθύνονται: σε επιχειρήσεις κάθε μεγέθους, σε φορείς του δημοσίου, σε εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές αρχές, σε φορείς υποστήριξης επενδύσεων και στα κράτη μέλη.

-Ενώ οι προϋποθέσεις για χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων επιγραμματικά είναι οι εξής :

  1. i) να θεωρούνται οικονομικά και τεχνικά βιώσιμα βάσει των όρων της αγοράς
  2. ii) να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της Ε.Ε. για αειφόρο ανάπτυξη και απασχόληση

iii) να λειτουργούν ως κίνητρο για άλλες πηγές χρηματοδότησης

  1. iv) να είναι έργα που χρειάζονται στήριξη από το ΕΤΣΕ και δεν μπορούν να υλοποιηθούν μόνο χάρη στα υφιστάμενα μέσα της Ε.Ε. και της ΕΤΕπ.

Τα έργα αυτά υλοποιούνται οπουδήποτε στην ΕΕ και σε οιονδήποτε από τους επιλέξιμους τομείς, ενώ δεν υπάρχουν γεωγραφικές ή τομεακές ποσοστώσεις με παράλληλη εξασφάλιση ότι η ΕΤΕπ δεν εκτίθεται σε υπερβολικό βαθμό σε ένα συγκεκριμένο τομέα ή τόπο.

-Επενδυτικό Σχέδιο στην Ελλάδα

Το Επενδυτικό Σχέδιο έχει ήδη αρχίσει να λειτουργεί διαθέτοντας μια πολύ σημαντική χρηματοδοτική ισχύ σε ποικίλες δραστηριότητές και ενδιαφερόμενα μέρη.

Στην Ελλάδα :

1.Υπεγράφη στην Ελλάδα η πρώτη συμφωνία υπό το ΕΤΣΕ από το ΕΤΕ και τον όμιλο ProCredit για τη δανειοδότηση καινοτόμων ΜΜΕ

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ) και ο όμιλος ProCredit υπέγραψαν (09/05) στη Θεσσαλονίκη συμφωνία εγγυήσεων για την αύξηση του δανεισμού προς καινοτόμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και προς μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης στην Ελλάδα. Η συμφωνία αυτή έχει την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), πυρήνα του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη. Βάσει της νέας συμφωνίας, ο όμιλος ProCredit θα χορηγήσει 20 εκατ. ευρώ ως δάνεια σε καινοτόμες εταιρείες στην Ελλάδα κατά τα επόμενα δύο έτη. Τα δάνεια θα συνοδεύονται από εγγύηση του ΕΤΕ, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Χρηματοδότηση ΕΕ InnovFin για την καινοτομία», με χρηματοδοτική στήριξη από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

  1. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) υπέγραψε 10/05 χρηματοδοτική συμφωνία ύψους 15 εκατομμυρίων ευρώ με την Creta Farms μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (European Fund for Strategic Investments/EFSI).

Αφορά σε δάνειο ύψους 15 εκατ. ευρώ με πενταετής διάρκεια αποπληρωμής. Οι όροι της χρηματοδότησης έχουν προσαρμοστεί κατάλληλα ώστε να ανταποκρίνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στα αναπτυξιακά σχέδια της εταιρείας.

  1. Λίαν συντόμως η τρίτη σύμβαση

-Συνέργια με ΕΣΠΑ

Τέλος, ως ουσιώδες μέρος του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη προβλέπεται κι ενθαρρύνεται η συνέργεια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) με το ΕΣΠΑ για να διασφαλιστεί ο πολλαπλασιαστικός χαρακτήρας των επενδύσεων στην χώρα, να διασφαλιστεί το brand name του ΕΣΠΑ και να χαραχθεί στρατηγική με σαφείς και μετρήσιμους στόχους.

(Στοιχεία ΕΣΠΑ :

ΕΣΠΑ 2014-2020- ΕΕ : 351,8 δις, διπλασιασμός για ΜμΕ, (κορμός της Ευρωπαϊκής Οικονομίας)

ΕΣΠΑ 2014-2020 Ελλάδα: 20 Προγράμματα ( 7 Τομεακά και  13 Περιφερειακά) και 20,6 δις για την Ελλάδα)

Άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ

  • Horizon (έρευνα) 2020 2014-2020 80 δις Ε.Ε.
  • Erasmus+ (Εκπαίδευση- Κινητικότητα) 2014-2020 14,7 δις Ε.Ε.
  • COSME(ΜμΕ) 2014-2020 2,3 δις Ε.Ε.
  • Creative Europe (Πολιτισμός) 2014-2020 1,4 δις Ε.Ε.
  • EaSI (Απασχόληση και την Κοινωνική Καινοτομία)2014-2020 1 δις E.E

Η Ε.Ε. διαθέτει πλήθος χρηματοδοτικών εργαλείων για την τόνωση της ανάπτυξης  μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων παραδοσιακών και πιο καινοτόμων. Είναι επομένως και στο χέρι των κρατών μελών σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση να τα αξιοποιήσουν σωστά προς επίτευξη των στόχων της ανάπτυξης, της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας. Είναι κρίσιμο, σήμερα η ΕΕ και οι εθνικοί και τοπικοί φορείς να παράξουν έργα με απτό και υλικό αντίκτυπο στο μέσο πολίτη για να πετύχουμε την επανεκκίνηση της οικονομίας για να ξανά-εμπνεύσουν την εμπιστοσύνη για τους θεσμούς στους πολίτες. Η τοπική αυτοδιοίκηση και τα στελέχη της παίζουν καταλυτικό ρόλο και μπορούν να αποτελέσουν φορείς αλλαγής και επιτάχυνσης της πολυπόθητης ανάκαμψης.